Người già dùng điện thoại thông minh

Ở Việt Nam, vài năm trở lại đây, chuyện người già dùng điện thoại thông minh truy cập vào internet là một hoạt động xã hội rất mới, rất đáng được nghiên cứu. Cụ thể, ở Việt Nam gần đây có nhiều người già từ 65 tuổi trở lên bắt đầu sử dụng điện thoại thông minh (thường là do con cháu chỉ dạy) truy cập vào internet, tiếp cận nhiều điều mới, thông tin nhiều chiều. Việc người cao tuổi trở thành cư dân mạng là một hiện tượng xã hội đáng lưu ý và cần phải được nghiên cứu ở Việt Nam.

1. Không thể nghĩ khác
Trước hết, tôi phải công nhận thế hệ cha chú bác chúng tôi là một thế hệ anh hùng. Họ sống ở một thời đại vừa nguy hiểm lại vừa khó khăn. Chiến tranh nguy hiểm đến tính mạng, thì khỏi phải nói. Khi về thời bình cuộc sống khó khăn, rồi lại nảy ra những vấn đề mới vô cùng bế tắc. Những người không trực tiếp ra mặt trận thì khó khăn, thậm chí ở mức cùng cực, cả ở thời chiến và thời bình.

Họ không thể nghĩ khác! Lớn lên thì giặc ngoại bang xuất hiện trên đất nước . Để giành được chiến thắng chính quyền buộc phải tuyên truyền và giáo dục con người theo tư tưởng một chiều. Kết quả là họ không thể nghĩ khác. Nếu nước Mỹ có sự lựa chọn khác, nếu chính quyền Mỹ không đưa quân đến Việt Nam, thì thế hệ cha chú bác của tôi có thể có một số phận rất khác. Nhưng tôi sẽ không nói “giá như” nữa!

2. Run rẩy đón nhận những điều mới
Quay lại chuyện người già dùng điện thoại thông minh. Ban đầu họ chỉ dùng điện thoại để nghe gọi, có vẻ cũng đơn giản, vì họ đã từng dùng từ điện thoại “cục gạch” chuyển sang. Sau rồi họ dần tìm hiểu sự vận hành hệ thống của các phần mềm trên điện thoại, để tham gia vào mạng xã hội. Các bước họ tham gia vào mạng xã hội cũng giống như người trẻ: ban đầu viết sai chính tả, tìm ảnh đẹp để đăng, nghe đài địch, thích những câu triết lý…

Ban đầu họ không nghĩ khác, rồi khi được tiếp nhận với những luồng thông tin nhiều chiều, chắc chắn họ sẽ rơi vào trạng thái bối rối. Họ hoang mang vì những điều mình tin tưởng trước đây hóa ra lại không thần thánh và cao siêu như mình tưởng. Họ loay hoay đi tìm niềm tin mới để dựa vào và sống tiếp. Rồi sau, do tuổi đời và bản lĩnh hơn tuổi trẻ, họ đã biết phải tin vào mình, vào gia đình, quê hương và các giá trị tốt đẹp.

Truyền hình, kênh họ tiếp nhận thông tin chủ yếu, cũng chỉ mới mở rộng và nhiều kênh và có nhiều chương trình trong vài năm trở lại đây thôi. Những chương trình mang tính tuyên truyền bị thu hẹp lại, vì người ta không thể quảng cáo, thu tiền từ đó. Tôi nhớ năm 1996, trong chương trình SV-96 đầu tiên, ca sĩ Quang Linh hát bài “Yêu nhau ghét nhau” mà khi đó là cả một hiện tượng. Đó không phải là bài hát “ca ngợi” hay có nội dung “nghiêm túc”, vốn độc chiếm đài quốc gia khi đó.

3. Nối lại các mối quan hệ cũ
Người già dùng điện thoại thông minh có nhiều chuyện rất vui. Họ nhận xét, trêu chọc nhau về chuyện người này chịu khó học con cháu để dùng được điện thoại, người khác thì không thể học được do quá cục mịch, không chịu tìm tòi. Có người thậm chí còn không đọc được tin nhắn. Nhiều người già không thể tìm hiểu để dùng được điện thoại, tôi thông cảm với họ, bởi tôi là dân máy tính mà không thể hiểu hết tính năng của cái điều khiển tivi.

Người già sử dụng điện thoại thông minh gọi điện cho nhau nói chuyện oang oang khắp nhà. Các mối quan hệ cũ từ lâu, thậm chí là rất lâu đến mấy chục năm được nối lại. Nào là người thân xa, nào là bạn học cũ, rồi hàng xóm cũ, đồng nghiệp cũ… Qua điện thoại họ lại xem được những chương trình không phải do Đài truyền hình quốc gia sản xuất. Họ tiếp nhận nhiều kênh thông tin hơn. Họ cũng kè kè chiếc điện thoại bên mình như tụi trẻ con vậy.

Lời kết
Người già dùng điện thoại thông minh ở Việt Nam những năm gần đây là một hiện tượng xã hội thực tế và cần phải được nghiên cứu một cách nghiêm túc. Thế hệ họ đã vất vả một đời, vất vả với chiến tranh, vất vả với mưu sinh, chăm lo cho gia đình trong điều kiện đất nước vô cùng khó khăn bởi chiến tranh và cấm vận. Bây giờ họ đã được nghỉ ngơi, được thụ hưởng những thành quả của công nghệ trong xã hội văn minh. Cảm ơn công nghệ thông tin, cảm ơn điện thoại thông minh và internet.