Vì sao Xiangqi.com thay đổi quân cờ tướng?

Xiangqi là tên viết bằng chữ Latin của trò chơi trí tuệ tượng kỳ Trung Hoa (theo cách gọi của người Việt Nam là cờ tướng). Tượng kỳ viết bằng chữ Hán là (象棋). Chính vì vậy mà trang xiangqi.com có thể hiểu như là cotuong.com trong tiếng Việt. Tất nhiên, người Trung Quốc là tác giả cờ tướng và dân số của họ 1,4 tỷ người, nên quy mô và tính chất cũng khác nhiều. Xiangqi.com như là cổng thông tin điện tử của tượng kỳ Trung Hoa với thế giới.

1. Điểm hạn chế của quân cờ cũ
Lâu nay việc sản xuất và sử dụng quân tượng kỳ (cờ tướng) Trung Hoa trong các giải thi đấu lớn nhỏ ở Trung Quốc thì hẳn nhiên là họ vẫn dùng các quân cờ có giao diện cũ. Tức các quân cờ có đặc điểm quân nào chữ ấy, ví dụ: quân tướng là chữ (將), quân mã là chữ (馬), quân pháo là chữ (炮)… Điều này là bình thường với người Trung Quốc và những nước xung quanh đã chơi tượng kỳ từ lâu, nhưng với phần còn lại của thế giới thì các quân cờ này nhìn chung khá khó hiểu, khó nhớ.

Có lẽ vì hiểu được điều đó mà cổng thông tin điện tử chính thức của cờ tướng đối với thế giới (Xiangqi.com) đã thay đổi giao diện các quân của tượng kỳ từ các ký tự chữ Hán (Hán tự) sang thành các biểu tượng. Việc thay đổi này có mục đích làm cho quân cờ dễ hiểu, từ đó mà dễ học và dễ nhớ hơn, nhất là đối với trẻ em và phụ nữ. Tất nhiên, mục đích cuối cùng và cao nhất vẫn là phát triển tượng kỳ của người Trung Quốc ra thế giới.

2. Biểu tượng là dễ hiểu và dễ nhớ nhất
Việc thay đổi giao diện này cho thấy, người Trung Quốc muốn tượng kỳ của mình vươn tới 200 quốc gia và vùng lãnh thổ như cờ vua, chứ không chỉ được chơi nhiều ở khoảng gần 50 quốc gia gồm Trung Quốc và những nước xung quanh mà thôi. Ngoài ra, việc thay đổi này còn cho thấy người Trung Quốc vẫn còn đang loay hoay phát triển loại cờ “bản sắc” của họ. Chuyện này không nằm ngoài dự liệu của tác giả cờ Lạc Việt, mà quý vị có thể thấy qua các bài viết liên quan.

Biểu tượng là sự đơn giản hóa hình ảnh trong cuộc sống. Người dân của các quốc gia trên thế giới khi nói và viết có thể khó hiểu nhau, nhưng nếu dùng biểu tượng thì sẽ hiểu được nhau rất nhanh. Quốc kỳ các nước là một ví dụ rất trực quan và dễ hiểu. Theo người viết, không chỉ tượng kỳ Trung Quốc mà cờ vua Nhật Bản (Shogi) cũng cần phải thay đổi quân cờ của mình từ các chữ viết tượng hình lằng nhằng thành các biểu tượng, nếu người Nhật Bản muốn phát triển hơn nữa loại cờ của họ ra thế giới.

Thay lời kết
Chúng ta đều biết, cờ sinh ra ban đầu là một trò chơi đấu trí, nhưng ngoài ra cờ còn có một tác dụng khác là kể lại những câu chuyện chiến tranh ở thời trung cổ. Các câu chuyện thì có nhân vật, cốt truyện, lời thoại và mâu thuẫn. Nhân vật là các quân cờ, cốt truyện là diễn biến các ván cờ, lời thoại không có, còn mâu thuẫn là ai cũng muốn thắng để có được quyền lực, chiếm đất đai và của cải của đối phương. Tuy nhiên, bài này người viết chỉ bàn về các nhân vật, tức quân cờ.

Văn hóa phương Tây và phương Đông là khác nhau: chính trị khác nhau, văn hóa khác nhau, tôn giáo khác nhau, dẫn đến các câu chuyện lịch sử của hai dòng văn hóa này cũng khác nhau. Việc quy ước nhân vật lịch sử lên trên cờ do vậy mà cũng khác nhau. Cơ sở lý luận và triết lý nhân sinh của cờ vua và cờ tướng cũng khác nhau, như quân hậu cờ vua đại diện cho hoàng hậu (vợ vua) ra trận, quân sĩ cờ tướng đại diện cho các thái giám ra trận… Xiangqi mượn quân cờ vua, tức tên gọi và cách quy ước các quân cờ của cờ vua, cho cờ tướng là không hợp lý.