Cờ tướng và cờ vua cùng chung nguồn gốc

Với phần lớn người chơi cờ ở Việt Nam, thì cờ tướng và cờ vua dường như là hai dòng cờ riêng biệt, vì chúng khác nhau ở các điểm như bàn cờ, quân cờ và luật chơi. Tuy nhiên, theo phân tích của các nhà nghiên cứu cờ thì cờ tướng và cờ vua đều là hậu duệ (biến thể) của loại cờ cổ Chaturanga, do người Ấn Độ sáng tạo ra vào thế kỉ thứ VII.

1. Cờ cổ Chaturanga:

Chaturanga bàn cờ có 64 ô như cờ vua hiện nay, nhưng các ô cùng màu, chứ không tô thành hai màu xen kẽ lần lượt. Quân cờ là các hình khối to nhỏ cao thấp như quân cờ vua hiện nay, nhưng bố trí khai cuộc và luật chơi khác với cờ vua hiện nay. Bố trí quân khai cuộc thì hai quân vua của cờ Chaturanga lại đứng so le nhau, chứ không thẳng nhau như cờ vua hiện nay.

Về luật chơi, thì các quân vua, xe, mã và tốt thì luật như cờ vua hiện nay. Còn hai quân hậu và tượng thì có luật chơi khác. Cụ thể, quân hậu chỉ được đi chéo một ô về các hướng bất kỳ, còn quân tượng chỉ được đi chéo đúng hai ô về các hướng bất kỳ, và không bị cản khi có quân bất kỳ đứng cạnh nó theo hướng chéo. Với luật chơi không có quân đi chéo dài, bàn cờ Chaturanga không cần tô hai màu xen kẽ.

2. Cờ tướng cổ:

Cờ tướng cổ thì bàn cờ và luật chơi gần giống như cờ cổ Chaturanga. Cờ cũng đi quân trong lòng ô như cờ vua hiện nay và không có pháo. Do muốn đưa thêm pháo vào nên người Trung Quốc đã mở rộng bàn cờ. Họ cũng thay đổi từ đi quân trong các ô thành đi trên các vạch mép ô.

Các điểm khác về luật chơi là: quân sĩ chỉ được đi chéo một ô về các hướng bất kỳ, quân tượng được đi chéo hai ô về các hướng các bất kỳ và không bị cản bởi một quân bất kỳ đứng cạnh nó theo hướng chéo… Cờ tướng cổ không giống và không phải cờ Lục Bác như quan điểm của một số nhà nghiên cứu cờ Trung Quốc.

3. Cờ vua cổ:

Cờ vua cổ thì quân cờ và luật chơi gần giống như cờ vua hiện nay. Điểm khác là ở bàn cờ, cụ thể là các ô cờ cũng chưa được tô thành hai màu xen kẽ lần lượt để dễ dàng cho việc đi quân (không đi nhầm ô), nhất là các quân đi chéo dài.

Bố trí quân lúc khai cuộc, thì hai quân vua (hai bên) đứng thẳng nhau như cờ vua hiện nay. Về luật chơi thì quân tượng được đi chéo hai ô về bốn hướng và không bị cản, quân hậu chỉ được đi chéo một ô về bốn hướng, nên không mạnh thần thánh như quân hậu hiện nay.

Thay lời kết
Những người chơi được cả cờ vua và cờ tướng thì họ tôn trọng cả hai loại cờ, không kỳ thị loại cờ mình không chơi, vì cờ nào cũng cần tư duy chiến lược và chiến thuật. Nếu đã có tư duy này, người ta còn chơi tất cả các loại cờ, chứ không chỉ hai loại cờ này.

Những người quân tâm đến nhiều thứ trên đời, thì cờ chỉ là một mảng được người ta quan tâm, vì cuốc sống rộng và còn rất nhiều mảng khác như chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học, tôn giáo… Hai điều quan trọng nhất là công việc và gia đình, cờ chỉ là chơi thêm cho vui thôi.