Mọi sự là ở duyên

Tôi đang ở trong một chuyến du lịch cách xa thành phố của mình khoảng một ngàn kilomet. Ở thành phố xa lạ đó, khi đang đi dạo trên phố, tôi thấy một ông gia quắc thước đang ngồi suy nghĩ đăm chiêu. Tôi tự hỏi: ông già kia đang suy nghĩ gì? Bước đi tiếp, tôi tự trả lời: dù là ai thì trong kiếp nhân sinh này cũng không tránh khỏi chuyện sinh lão bệnh tử, chuyện hỉ nộ ái ố, chuyện thị phi, chuyện thế thái nhân tình…

Kể từ khoảnh khắc đó, những suy nghĩ cứ miên man chảy trong đầu tôi: mình đến đây du lịch, rồi đi bộ trên phố và nhìn thấy ông ấy là hữu duyên vậy. Còn không thì là vô duyên, tức kiếp nhân sinh này mình và ông già ấy sẽ không gặp nhau do khoảng cách quá xa nhau về địa lý. Tôi làm nghề du lịch, tôi xem rất nhiều video về các địa danh du lịch trên thế giới, tôi nhìn thấy rất nhiều người xa lạ. Rồi tôi nhận ra rằng, với dân số thế giới là bảy tỉ người thì chúng ta – người với người – vô duyên với nhau nhiều lắm.

***

Chúng ta có duyên mới sinh cùng một quê hương, cùng một quốc gia, rồi sinh ra ở cùng thời đại, cùng môi trường sống là cấp địa hạt nhỏ bé của mình, rồi là hàng xóm, đồng nghiệp, bạn bè, người thân… Tất cả đều ở cái duyên hết. Có người bạn tôi nói: chúng ta gặp nhau 15 phút cũng là duyên, thậm chí đi lướt qua nhau cũng là duyên. Cái duyên – trong khoa học gọi là “biến cố xuất hiện ngẫu nhiên” – trời bể lắm, phần trăm xuất hiện nhỏ lắm.

Suy ra cái duyên sinh thành, cái duyên dưỡng dục, cái duyên vợ chồng, bạn bè là to lớn lắm… Sinh ra, nếu ta thấy mọi thứ nó là đương nhiên, thì đúng nó là đương nhiên, vô tri vô giác; nhưng nếu ta thấy đó là phép lạ, thì đúng chúng là phép lạ. Phải có rất rất nhiều sự may mắn, phải có rất nhiều sự ngẫu nhiên – tỉ lệ nhỏ hơn rất rất nhiều tỉ lệ của giải độc đắc xổ số vẫn quay hàng ngày – chúng ta mới gặp được nhau.

Cho nên sinh ra ở đất nước này, thời đại này cũng là duyên. Có người nói đó là số phận, nhưng số phận thì nhỏ bé quá, số phận là số phận của từng người, từng cá nhân đơn lẻ. Đất nước là tập hợp của những cá nhân trong cùng một thời đại. Các cá nhân đó nằm trong các gia đình, các dòng họ, các tỉnh thành, và các vùng miền… Sinh ra ở đâu, thời đại nào thì chịu (nhận được) số phận ấy.

***

Điều kỳ lạ là nhân loại đã sang thế kỷ 21 rồi, đã vào cách mạng công nghiệp 4.0 rồi, và đã trải qua hai cuộc chiến thế giới tàn khốc rồi mà con người vẫn muốn kiểm soát con người, con người vẫn muốn đè nén con người, và tệ hơn là con người vẫn muốn tàn sát con người. Trong chuyện nội bộ của mỗi quốc gia, chuyện nhân quyền của cả quốc tế, chúng ta vẫn thấy những điều đó.

Sinh ra ở đời là duyên, rồi từ duyên về thời đại và môi trường ấy gánh lấy nghiệp. Mỗi một thứ tạo hóa sinh ra trên đời, kể cả là một con côn trùng thì tạo hóa cũng đã phải “nỗ lực” rất lớn. Cho nên, ta hãy sống sao cho đẹp, cho bõ công sinh thành, dưỡng dục… Và cách để sống đẹp nhất đó là: có một cơ thể khỏe mạnh, một trí tuệ mẫn tiệp, một tư tưởng tự do và một tâm hồn rộng mở.

Người hiểu thiên văn thì sống không cự với trời, hiểu địa lý thì sống không cự với đất, hiểu nhân tình thì sống sẽ hạn chế so đo với lòng người… Tìm lấy nơi tự do để mình có thể sống khoáng đạt: yêu quê hương, yêu con người, yêu thiên nhiên, muông thú, cỏ cây… Nơi tự do khoáng đạt không nhất thiết phải là nơi thâm sơn cùng cốc, mà là nơi ta được sống với chính mình, sống thật với những gì mình đang có.