Văn hóa đề cao sự chịu đựng

Việt Nam là một đất nước của sự chịu đựng, điều này thể hiện trong hai cuộc chiến gần đây nhất của người Việt Nam. Trong hai cuộc chiến đó, người Việt Nam đã phải chịu đựng hơn ở mức con người có thể chịu đựng được, trẻ em phải chịu đựng, người già phải chịu đựng, phụ nữ chịu đựng, đàn ông chịu đựng, làng mạc chịu đựng, cánh đồng chịu đựng, rừng chịu đựng, biển chịu đựng… Tất cả đất nước Việt Nam phải chịu đựng.

Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của mình, người Việt Nam đã phải chịu đựng rất nhiều: chịu đựng sự xâm lăng của ngoại bang, chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết, chịu đựng sự hung dữ của thiên nhiên, của rừng thiêng, nước độc, dịch bệnh, thú dữ… Chính vì thế văn hóa chịu đựng đã trở thành một trong những văn hóa quan trọng của người Việt Nam, cụ thể người Việt Nam đề cao sự chịu đựng khó khăn, gian khổ.

Nể trọng người chịu đựng giỏi
Văn hóa này thậm chí còn được ăn sâu vào trong suy nghĩ của những đứa trẻ. Một trong những trò chơi của chúng là, đứa này đấm đứa kia một cái, đứa kia kêu không đau, cú đấm mạnh hơn một chút, vẫn không đau… Cả hai đứa đều hiểu là hai cú đấm khá đau, nhưng đứa kia “chịu đựng” được, nên không coi ra gì. Trẻ con mà đã so đo nhau về “bản lĩnh” như thế. Rồi chuyện tiêm, chuyện uống thuốc và vô số trò chơi của các cậu bé.

Về phía những người lớn, người ta mang đủ các “thứ” ra so đo với nhau để thể hiện bản lĩnh, mà bản chất trong đó là “đề cao sự chịu đựng” của mình để chứng tỏ với người khác. Chịu được khó, chịu được khổ, chịu được nóng, chịu được lạnh, chịu được đói, chịu được khát… Ăn được những đồ kinh dị, ăn được những đồ khó tiêu, uống được rượu nặng, uống được nhiều rượu bia…

Người lớn, đặc biệt là cánh mày râu thường mang từng bộ phận trong cơ thể hoặc toàn bộ cơ thể của họ ra để so đo với nhau xem ai chịu đựng tốt hơn. Người chịu đựng tốt hơn sẽ được coi là “lì lợm” hơn, bản lĩnh hơn và được mọi người “trọng nể” hơn. Còn những người chịu đựng kém, hay né tránh, đề phòng cẩn thận hay bị đả kích, phê bình, chế giễu, thậm chí là coi thường.

Có ở nhiều nước trên thế giới
Theo tôi quan sát thì văn hóa đề cao sự chịu đựng không chỉ có ở Việt Nam, mà có ở nhiều nước trên thế giới. Như xem những bộ phim cao bồi Mỹ, trong quán rượu mà tay nào uống được rượu nặng hơn, uống được nhiều hơn là mọi người “nể” lắm. Phim ảnh phản chiếu đời sống xã hội, tôi coi đó cũng là một phần của văn hóa Mỹ vậy. Rồi thì phim ảnh của những người như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc…

Thường thường, ở những nước có chiến tranh thì người dân ở đó để cao sự chịu đựng. Mà trong lịch sử phát triển của mình, gần như đất nước nào của nhân loại này, trên địa cầu này cũng có chiến tranh. Tuy nhiên, cũng có những nước chiến tranh nhiều hơn do vị trí địa lý và thực trạng chính trị của mình, thậm chí là cả tình trạng chính trị ở những nước bên cạnh, vì khi họ mạnh hơn họ sẽ đem quân sang đánh chiếm.

Vậy thì những nước ít chiến tranh và xa cuộc chiến gần đây nhất người dân ít đề cao sự chịu đưng hơn? Điều này tôi không có đủ điều kiện và năng lực để kiểm chứng bằng một công trình nghiên cứu đầy đủ. Thông thường, đàn ông chịu đựng tốt hơn phụ nữ, người trải nghiệm nhiều chịu đựng tốt hơn người trải nghiệm ít, người khỏe mạnh nhiều chịu đựng tốt hơn người yếu đuối… Những người chịu đựng tốt hơn thường có tỉ lệ thành công cao hơn, con đường sự nghiệp phát triển hơn.