Bầu cử Mỹ cho biết thành phần dân số Mỹ

Vậy là Donald Trump đã thắng Hillary Clinton để làm tổng thống Mỹ, điều bất ngờ có lẽ ngay cả với chính ông Trump. Chuyện chỉ có trong phim nay đã thành hiện thực. Có một câu hỏi cần phải rốt ráo đặt ra là, tại sao rất nhiều người, nhiều bên, cả trong và ngoài nước Mỹ lại dự đoán – đúng hơn là mong muốn – sai quá như vậy?

Hillary thua vì cử tri Mỹ chưa muốn một phụ nữ làm tổng thống? Không phải, với những chuyện bất ngờ hàng ngày được giật tít đầy trên mặt báo và diễn hợp lý thành các phim điện ảnh, người Mỹ có lẽ không còn sốc với bất cứ chuyện gì, dù là người ngoài hành tinh đến trái đất thật, nên họ sẽ không sốc với việc một phụ nữ làm tổng thống – nhất là sau khi một ông da màu đã làm rồi.

Hillary thua, truyền thông Mỹ và thế giới đều tiên đoán nhầm. Có lẽ cũng phải, vì truyền thông là của giới tinh hoa. Mà phàm là giới tinh hoa thì chừng mực và cân bằng, họ chọn Hillary vì thấy trong bà có các giá trị của mình. Nhưng giới tinh hoa trong các xã hội thường ít, kể cả là một nước dân chủ, văn minh và phát triển như Mỹ.

Từ kết quả bầu cử, ta muộn màng nhận ra rằng, Hillary không đứng về phía người giàu, mà cũng không đứng về phía người nghèo – vốn là truyền thống của đảng Dân Chủ. Đúng hơn là bà đứng về phía những người nghèo không đông trong xã hội Mỹ, đó là các nhóm thiểu số căn tính như: cựu chiến binh, nhập cư, đồng tính, về hưu, khuyết tật…

Cương lĩnh của Hillary cũng như đường lối của đảng Dân Chủ là đánh thuế cao người giàu để lấy tiền làm phúc lợi. Nhưng đánh thuế cao người giàu thì họ mang việc làm ra nước ngoài, dẫn đến các nhóm lao động trình độ thấp nước Mỹ mất việc. Đó là những người như: các kĩ sư hạng B, lao động chân tay,  người làm công, giúp việc…

Người giàu Mỹ sẽ thuê ngoài hoặc chuyển việc làm ra nước ngoài vì chi phí thấp. Nhóm lao động trình độ thấp lại đông hơn trong xã hội Mỹ, thật ra là bất kỳ xã hội nào. Tất nhiên, nếu thất nghiệp họ có thể hưởng trợ cấp xã hội. Nhưng họ đã nhận ra vấn đề: tại sao ta có sức khỏe, có thể tự lao động để kiếm sống trên đôi tay của mình, thì lại phải đi xin tiền bố thí? Lòng tự trọng chỉ có khi tự chủ được tài chính.

Cuộc bầu cử Mỹ không có đúng hay sai, chỉ có nhiều hay ít. Cương lĩnh của các ứng viên không ai sai, mà người thua là vì số người ủng hộ họ ít hơn. Người thua cũng có thể tự hào khi đã nỗ lực hết mình cho con đường của mình. Ông Trump thắng vì hướng vào nhóm nhà giàu và trung lưu đông hơn. Xã hội bao giờ cũng nhiều người nghèo, nhưng con đường đi đến sự nghèo khó của họ là khác nhau. Bầu cử ở Mỹ cho biết số dân trong các thành phần ở Mỹ.

Mỗi lần bầu cử Mỹ thực ra là một cuộc cách mạng màu. Bởi sau đó thường là những thay đổi toàn diện trong xã hội. Các cuộc cách mạng không tiếng súng, không đổ máu này có lẽ chỉ có các nước dân chủ. Mỹ luôn nhận mình là nước dân chủ nhất. Đảng Dân Chủ và giới tinh hoa Mỹ sẽ phải chịu lép vế một thời gian. Thú thật, nếu là người Mỹ tôi cũng không biết sẽ bầu ai. Chuyện này vừa thật xa xôi, vừa thật gần gũi.