Giai thoại Án Anh chê Khổng Tử với vua Tề

Năm 20 Lỗ Chiêu công thuộc giai đoạn Xuân Thu của thời Đông Chu, Khổng Tử cỡ khoảng 30 tuổi, nước Lỗ có loạn, Khổng Tử tránh sang nước Tề.

Sau vài lần Tề Cảnh công vời Khổng Tử hỏi về phép trị nước, Khổng Từ trả lời sắc sảo, Cảnh Công rất hài lòng, có ý muốn dùng, định đãi Khổng Tử vào bậc trung khanh nhưng bị quần thần phản đối. Một trong những người phản đối mạnh nhất là Án Anh, ông tâu:

– Bọn nhà nho ba hoa, kiêu căng, quá coi trọng việc chôn cất, thương khóc mà tán gia bại sản, chỉ đi du thuyết, bày ra nhiều hình thức phiền phức về lễ, đi thì rảo bước khuơ tay như vậy thì dù học mấy cũng không biết gì về lễ được. Dùng Khổng Tử mà thay đổi phong tục, lễ nghi nước Tề thì hỏng.

Khổng Tử

Chuyện Án Anh chê Khổng Tử đó chưa biết đúng sai thế nào, nhưng không phải vì thế mà Khổng Tử oán giận Án Anh. Ngược lại, Khổng Tử còn ca ngợi Án Anh là người khéo cư xử.

Sử ký Tư Mã Thiên – trong Quản, Án liệt chuyện có ghi Án Anh là người “tiết kiệm, chăm làm được người Tề kính trọng. Làm tướng quốc mà không ăn mỗi bữa quá hai món thịt, thê thiếp không mặc đồ tơ. Ở triều đình vua hỏi điều gì thì tâu rất thẳng, vua không hỏi thì giữ mình rất nghiêm. Nước hữu đạo thì thuận lệnh mà làm, vô đạo thì châm trước lệnh mà làm, nhờ vậy làm quan ba chiều, hiển danh ở các nước chư hầu”.

Theo Khổng Tử – Nguyễn Hiến Lê