Thị trường chứng khoán đã khả tín?

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáng tin cậy hơn chưa? Lưu trữ tiền trong cổ phiếu để tạo dòng tiền từ cổ tức đã hiệu quả hơn là cất trong két?

ChatGPT: Câu hỏi của bạn cần phải tách thành hai vấn đề. Một là mức độ đáng tin cậy của thị trường chứng khoán Việt Nam với tư cách một thiết chế phân bổ vốn. Hai là việc dùng cổ phiếu có trả cổ tức như một công cụ lưu trữ giá trị và tạo dòng tiền so với việc cất giữ tiền mặt.

1. Mức độ khả tín
Về mức độ khả tín của thị trường chứng khoán Việt Nam. Nếu xét trên bình diện pháp lý và hạ tầng, thị trường hiện nay đã khác xa giai đoạn sơ khai. Khung luật về chứng khoán, công bố thông tin, kiểm toán, xử phạt vi phạm đã đầy đủ hơn và ngày càng chặt chẽ. Hệ thống giao dịch, lưu ký, thanh toán vận hành tương đối ổn định. Ở nghĩa này, thị trường có thể coi là “đủ dùng” cho nhà đầu tư nghiêm túc.

Tuy nhiên, nếu xét về chất lượng doanh nghiệp niêm yết và tính kỷ luật thị trường, mức độ đáng tin cậy vẫn chưa cao so với các thị trường phát triển. Báo cáo tài chính vẫn có độ trễ về chất lượng, quản trị doanh nghiệp chưa đồng đều, tình trạng thao túng giá và đầu cơ ngắn hạn còn phổ biến. Điều này làm cho giá cổ phiếu nhiều khi lệch khá xa giá trị nội tại trong những khoảng thời gian khá dài.

2. Kênh lưu trú tạo dòng tiền
Về việc lưu trữ tiền trong cổ phiếu để tìm kiếm dòng tiền từ cổ tức so với cất giữ tiền mặt. Về nguyên tắc kinh tế, tiền mặt cất trong két có ưu điểm là an toàn danh nghĩa và thanh khoản tuyệt đối, nhưng giá trị thực bị bào mòn bởi lạm phát và không tạo ra dòng tiền. Cổ phiếu trả cổ tức của doanh nghiệp tốt có thể vừa tạo dòng tiền đều đặn, vừa có khả năng bảo toàn hoặc gia tăng giá trị thực trong dài hạn.

Tuy nhiên, điều này chỉ đúng nếu bạn chọn đúng doanh nghiệp. Ở Việt Nam, số doanh nghiệp có lịch sử trả cổ tức ổn định, dòng tiền kinh doanh bền vững, nợ vay kiểm soát được và quản trị minh bạch không nhiều. Nếu chọn nhầm doanh nghiệp, rủi ro không chỉ là giảm giá thị trường, mà đúng như bạn nói, là suy giảm giá trị nội tại do kinh doanh đi xuống, pha loãng cổ phiếu, hoặc sử dụng lợi nhuận kém hiệu quả.

3. Sinh lời có điều kiện
Vì vậy, so sánh một cách thẳng thắn thì cổ phiếu không phải là “két sắt”, mà là một dạng tài sản sinh lợi có điều kiện. Với nhà đầu tư hiểu doanh nghiệp, chấp nhận biến động giá ngắn hạn và nắm giữ dài hạn, cổ phiếu cổ tức tốt vượt trội hơn tiền mặt về mặt kinh tế. Với người không có thời gian hay không năng lực đánh giá doanh nghiệp, cổ phiếu Việt Nam dễ trở thành tài sản rủi ro hơn là nơi lưu trữ giá trị.

Kết luận, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đủ đáng tin để đầu tư có chọn lọc, nhưng chưa đủ trưởng thành để “mua rồi quên” một cách đại trà. Lưu trữ tiền trong cổ phiếu chỉ hợp lý khi bạn coi mình là người góp vốn làm ăn cùng doanh nghiệp, hiểu rõ mô hình kinh doanh, dòng tiền và quản trị của họ. Nếu không đạt được điều đó, tiền mặt hoặc các kênh ít biến động hơn vẫn phù hợp hơn với mục tiêu bảo toàn giá trị.