Thời điểm và hạn định

Các trường đại học bỏ xét tuyển học bạ với tổ hợp C00 (văn, sử, địa) không phải là đánh giá thấp các môn học này, lớn hơn là các ngành này trong xã hội, mà họ ngầm phản đối hoạt động dạy và học các môn học này ở cấp phổ thông trung học ở các địa phương

Văn, sử, địa không thể đánh giá thấp được, vì “Tuyên ngôn độc lập” là văn, “Ba lần đánh quân Nguyên Mông” là sử và “Hoàng Sa và Trường Sa” là địa. Người không chắc kiến thức văn, sử, địa thì không được ngồi đàm đạo ở bất cứ lễ đài nào bàn về thời cuộc.

Xin thưa với quý vị là văn còn khó hơn toán. Làm toán thực ra là viết văn ở thể cô đọng. Mỗi bái toán từ đầu đến cuối theo trình tự logic kể từ đề bài đến đáp số. Mỗi bài toán khép kín như một câu chuyện. Văn cũng thế, mỗi bài văn cũng là một câu chuyện.

Vấn đề của ba môn học này ở ta là nặng về điều gì đó ngoài việc coi chúng là các môn khoa học xã hội thật sự. Với một trí thức thì việc lưu ý để nắm kiến thức lịch sử và địa lý là chuyện tự nhiên như hơi thở, thậm chí là một thú vui chứ không cần sự cố gắng nào.

Văn thì khó hơn, để hoàn thiện kĩ năng viết một người cần rèn luyện trong ít nhất 20 năm. 10 năm đầu để hoàn thiện kĩ năng cơ bản, tích lũy vốn từ và vốn sống. 10 năm sau để nâng cao kĩ năng thành “bút thần”, cứ đặt bút là viết thành văn khi đã có ý tưởng.

Vấn đề của nền giáo dục ở ta là, muốn học sinh phải giỏi quá nhiều thứ trong khi chúng chưa biết mình muốn gì. Lứa tuổi đang cần ưu tiên vận động thể chất thì lại nhồi nhét quá nhiều kiến thức hàn lâm. Nhiều thế hệ học sinh thiết hụt kiến thức thoát hiểm, sơ cứu…

Áp dụng nền giáo dục đại trà cho những cá nhân có cơ địa khác nhau là sai. Có em 5 tuổi đã có thể lĩnh hội kiến thức rất tốt, nhưng có em phải 25 tuổi mới thực sự bắt đầu học. Do đó mà bằng cấp chỉ có tính thời điểm. Tất cả bằng cấp chỉ nên gọi là chứng chỉ.

Bằng cấp chuyên môn cũng cần thi lại 5 hoặc 10 năm một lần giống như giấy phép lái ôtô vậy. Chứ chuyên môn đó nhưng lâu không động đến thì quên hết, mai một đi chứ. Công chức 5 hay 10 năm cũng cần phải thi lại trình độ một lần, để thay thế người không đạt.