Thuyết “Sức mạnh hải quân” của Alfred Mahan

Giới thiệu về thuyết “Sức mạnh hải quân” của Alfred Mahan, phân tích vai trò của thuyết đối với việc phát triển hải quân của các nước thế giới?

ChatGPT: Thuyết “Sức mạnh hải quân” (Sea Power Theory) được đề xướng bởi Đô đốc Alfred Thayer Mahan – một sĩ quan hải quân và sử gia người Mỹ. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là “The Influence of Sea Power upon History, 1660–1783”, xuất bản năm 1890, đã trở thành nền tảng cho tư duy chiến lược hải quân hiện đại.

Theo Mahan, sức mạnh quốc gia phụ thuộc vào khả năng kiểm soát biển cả. Ông cho rằng lịch sử chứng minh rằng những quốc gia nào sở hữu hải quân hùng mạnh và kiểm soát các tuyến hàng hải quốc tế sẽ có lợi thế trong thương mại, quân sự và chính trị quốc tế. Ông đề xuất sáu yếu tố tạo nên sức mạnh hải quân:

1. Vị trí địa lý.
2. Hình dạng và chiều dài bờ biển.
3. Quy mô dân số và tính hướng biển của quốc gia.
4. Tính chất chính trị – xã hội.
5. Sự phát triển của thương mại biển.
6. Sức mạnh của lực lượng hải quân.

Vai trò của thuyết “Sức mạnh hải quân” đối với sự phát triển hải quân của các nước trên thế giới:

1. Tác động đến chiến lược quân sự toàn cầu:
Thuyết của Mahan đã thay đổi nhận thức của các cường quốc thế giới về vai trò của hải quân. Nó khuyến khích các quốc gia tập trung đầu tư xây dựng hạm đội chiến hạm lớn, kiểm soát cảng biển chiến lược và phát triển thương mại biển.

2. Cạnh tranh hải quân giữa các cường quốc:
Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, Anh, Đức, Mỹ, Nhật Bản và sau đó là Liên Xô và Trung Quốc đều nỗ lực hiện đại hóa hải quân. Cuộc chạy đua vũ trang trên biển trở thành một phần quan trọng trong cạnh tranh quyền lực toàn cầu, đặc biệt là trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất và thứ hai.

3. Ảnh hưởng đến việc xây dựng đế chế thuộc địa:
Các đế quốc như Anh và Pháp đã mở rộng tầm ảnh hưởng thông qua kiểm soát các tuyến đường biển và cảng chiến lược trên toàn cầu. Mahan coi đây là bước đi then chốt để duy trì ưu thế hải quân và kinh tế.

4. Hình thành học thuyết hải quân hiện đại:
Nhiều học viện quân sự và chiến lược gia hải quân trên thế giới đưa học thuyết của Mahan vào giáo trình, tạo nên ảnh hưởng lâu dài trong tư duy chiến lược, từ thời chiến tranh lạnh đến hiện tại.

5. Vai trò trong chính sách đối ngoại hiện đại:
Thuyết của Mahan vẫn còn ảnh hưởng đến cách các cường quốc ngày nay như Mỹ, Trung Quốc triển khai lực lượng hải quân để thể hiện sức mạnh, bảo vệ lợi ích quốc gia trên biển Đông, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương…