Thuế đối ứng của Trump

Theo thuyết “Quốc Phú Luận” của Adam Smith thì sản phẩm hàng hóa nên được sản xuất ở nơi có chi phí thấp nhất, tức ở những vùng có ưu thế về tài nguyên thiên nhiên và chi phí lao động. Tất nhiên, khi đó ưu thế của sản phẩm là chất lượng tốt nhất với giá thành rẻ nhất. Cộng hưởng của hai cái nhất đó mới đứng đầu được thị trường.

Tự do kinh tế
Trong khoảng 100 năm trở lại đây, rất nhiều người tìm cách áp dụng lý thuyết này trên toàn cầu, thay vì chỉ trong các vùng miền, bang hay tỉnh của mỗi quốc gia. Không thể phủ nhận điều này mang đến sự thịnh vượng cho nhiều cá nhân, nhiều tập đoàn kinh tế và nhiều quốc gia. Tuy nhiên, điều gì trên đời này cũng có hai mặt và tự do kinh tế cũng vậy.

Lợi ích của các tập đoàn kinh tế và quốc gia là khác nhau. Các quốc gia có nhiều vấn đề phải quan tâm hơn các tập đoàn kinh tế. Đó là các vấn đề như an ninh quốc phòng, an ninh trật tự, an sinh xã hội… Điều quan trọng nữa là tự do kinh tế chỉ có lợi cho người tiêu dùng ở những nước có tự do chính trị. Nhưng thể chế của các quốc gia lại khác nhau.

Nhóm lợi ích
Tự do kinh tế phải gắn với công bằng xã hội thì lợi ích mới đến được với tất cả mọi người, tức không ai bị bỏ lại phía sau. Sẽ ra sao nếu các nhà nước độc tài tận dụng tài nguyên khoáng sản vượt trội và sức lao động rẻ mạt của họ để sản xuất hàng hóa. Tất nhiên là hàng hóa đó sẽ rẻ, thu được lợi nhuận họ lại mang về tái đầu tư để củng cố quyền lực.

Vậy thì chỉ bộ máy của quốc gia độc tài và người tiêu dùng ở các nước phát triển được hưởng lợi. Tuy nhiên, người dân ở các nước độc tài và người sản xuất ở các nước phát triển phải chịu thiệt thòi. Hàng nào bán chạy thì dân cũng chả được dùng. Độc tài được củng cố thì sẽ độc tài lâu hơn nữa. Lao động nghèo ở các nước phát triển không có việc làm.

Mục tiêu sâu xa
Với chính sách thuế đối ứng vào 4/2025, Trump không chỉ thay đổi chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu, mà nếu được áp dụng đủ lâu, chính sách này có thể còn thay đổi cả nền chính trị thế giới. Nếu các nước đều phải quay lại việc tự cung tự cấp thì chỉ những nước có cơ cấu xã hội tốt hơn, tầng lớp trung lưu đông hơn, mới vượt qua được khủng hoảng.

Nước Mỹ với tỉ lệ dân số trên diện tích lý tưởng, trình độ dân trí cao hơn, thế chế công bằng hơn nên từ lâu đã có tầng lớp trung lưu đông đảo, khối doanh nghiệp vừa và nhỏ mạnh mẽ hơn, nên sức tiêu dùng và khả năng chịu đựng khó khăn tốt hơn. Người Mỹ sẽ chấp nhận khó khăn để triệt hạ đối thủ của mình. Thương chiến vẫn nhẹ hơn quân chiến.

Thay lời kết
Góc nhìn của mỗi cá nhân, mỗi nhóm lợi ích về chính sách thuế đối ứng của Trump là khác nhau. Nếu bạn và đơn vị của bạn đang là bên hưởng lợi thì bạn sẽ dễ phản đối chính sách này. Còn nếu tiếp cận theo góc nhìn của những người đang chịu thiệt hại vì tự do thương mại thì lại dễ ủng hộ chính sách này. Khó khăn một thời gian để tiến đến tốt hơn.