So sánh cờ tướng và bóng đá

Cờ thường được so sánh với chiến tranh nhiều hơn là bóng đá. Bởi vì cờ là trò chơi trí tuệ được sáng tạo ra để mô phỏng chuyện chiến tranh, cụ thể là các trận đánh trên chiến trường. Ý tưởng là, người chơi cờ là một vị quân sư “điều binh khiển tướng” chiến đấu với quân địch.

Tuy nhiên, bóng đá thực ra cũng là một trận chiến không có máu. Bóng đá và chiến tranh giống nhau ở chỗ đều là các trận đấu đối kháng tập thể, trong đó mỗi một quyết định hành động của một cá nhân đều có thể ảnh hưởng ít hay nhiều đến kết cục của trận đấu.

I. Dẫn nhập

Điểm giống nhau của cờ tướng, bóng đá và chiến tranh là ở chỗ các trận đấu đều có tính chiến lược và chiến thuật. Chiến lược cho cả giải đấu, chiến thuật cho một trận đấu. Rồi chiến lược cho cả ván cờ và chiến thuật cho các tình huống xung đột cụ thể của trận đấu.

Người viết thử tưởng tượng bóng đá là trò chơi cờ tướng với các liên tưởng sau: 1. Khung thành là tướng. 2. Sĩ và tượng là hàng hậu vệ. 3. Quân rê bóng tốt là quân mã, 4. Quân chuyền dài tốt là quân pháo, 5. Quân vừa rê bóng tốt, vừa chuyền dài tốt là quân xe.

Giả sử các cầu thủ trung thành tuyệt đối với đấu pháp của huấn luyện viên, sử dụng tối đa kĩ năng chơi bóng của mình và không có chấn thương hay phạm lỗi dẫn đến thẻ đỏ mà bị đuổi người. Ta thấy bóng đá là trò chơi đối kháng cá nhân của hai huấn luyện viên.

Khi đó, lật ngược lại sự hình dung với cờ tướng và bóng đá, giả sử ta nhân cách hóa các quân cờ thành các cầu thủ sinh động. Nước đi của các quân cờ (do luật chơi quy định) là kĩ năng của chúng, thì cờ tướng lại là trận đấu đối kháng giữa hai tập thể các quân cờ vô cùng thú vị.

II. Sự giống nhau trong các yếu tố

1. Bàn cờ và sân bóng
Bàn cờ và sân bóng giống nhau ở điểm đều là sân chơi, nơi diễn ra các trận đấu. Chúng đều được phân chia rõ ràng các khu vực như: lãnh thổ của từng bên, các vị trí hay các khu vực được đánh dấu để phục vụ cho việc vận hành trận đấu theo luật như: vạch phân chia, hà ngăn cách, điểm phạt đền, điểm đặt quân pháo, vùng cấm địa, cung cấm…

2. Quân cờ và cầu thủ
Quân cờ và cầu thủ giống nhau ở điểm đều được chuyên môn hóa theo nhiệm vụ phù hợp với nước đi và kĩ năng của mình. Cụ thể như: sĩ tượng là quân phòng thủ, hậu vệ nhiệm vụ là phòng thủ, xe pháo mã là quân chủ lực có nhiệm vụ càn lướt trên toàn sân, tiền vệ có nhiệm vụ kiểm soát và điều phối trận đấu, tiền đạo có nhiệm vụ tấn công…

3. Luật chơi cờ và bóng đá
Luật chơi cờ và bóng đá thì không giống nhau, vì bản thể của hai trò chơi này là khác nhau. Luật chơi căn bản nhất của cờ tướng là bắt sống tướng đối phương để thắng. Luật chơi căn bản nhất của bóng đá là ghi bàn nhiều hơn đối phương để thắng. Hai bên sử dụng các quân cờ hay cầu thủ mình theo đúng luật để tìm cách giành chiến thắng.

4. Diễn biến trận đấu
Diễn biến trận đấu giữa cờ tướng và bóng đá có nhiều điểm tương đồng. Về tổng quan cả giải thì có trận đấu nhanh, có trận đấu chậm, có trận đấu chất lượng, có trận đấu nhàm chán… Về chi tiết trong mỗi trận đấu thì đều có các giai đoạn khai cuộc, trung cuộc và tàn cuộc. Trong cờ tướng thì tính theo lượng quân trên bàn, trong bóng đá thì tính theo thời gian.

Về chiến lược cho cả giải thì các kỳ thủ hay đội bóng cần tính toán cụ thể cho từng trận như: trận nào thắng, trận nào hòa, trận nào chấp nhận thua. Về chiến lược cho mỗi trận đấu thì chọn đấu pháp nào, tấn công hay phòng thủ, cẩn trọng hay táo bạo. Về chiến thuật cho các tình huống thì áp dụng cách đánh nào tại các thời điểm hoặc khu vực trên bàn cờ hay sân bóng.

Vì đều có tính đối kháng, cộng với sự phong phú về nước đi của các quân cờ và kĩ năng khác nhau của các cầu thủ, nên phần lớn các trận đấu của cờ tướng và bóng đá diễn ra một cách kịch tính và hấp dẫn, từ đó mà thu hút được một lượng người xem nhất định. Hai môn cờ tướng và bóng đá cũng từ đó mà lôi cuốn được số lượng người hâm mộ khá đông đảo.

Các biến số ẩn chứa trong mỗi trận đấu là: đấu pháp của ban huấn luyện, sai lầm của người chơi, sức khỏe và tình trạng tâm lý của người chơi… Ban huấn luyện có thể chọn nhầm đấu pháp, cầu thủ có thể mắc sai lầm do tình trạng sức khỏe và tâm lý kém. Ngược lại, trong một ngày khỏe mạnh và hưng phấn, người chơi có thể có được sự xuất thần mà làm nên điều kỳ diệu.

Thay lời kết
Cờ tướng và bóng đá là hai môn thể thao đối kháng, cờ tướng là đối kháng trí tuệ cao hơn đối kháng thể chất (70%-30%), bóng đá là đối kháng thể chất cao hơn đối kháng trí tuệ (70%-30%). Tỷ lệ đối kháng ngược nhau của hai yếu tố trong hai môn là điều hết sức thú vị. Ta đừng nghĩ cờ là hoàn toàn đấu trí tuệ, cũng như bóng đá là hoàn toàn đấu thể lực.

Cờ tướng và bóng đá giống nhau ở điểm là đều có tính chiến lược và chiến thuật. Người vô địch là người tấn công hay, phòng thủ giỏi. Trong mọi tình huống họ đều giữ được đội hình cân bằng. Tấn công và phòng thủ đều thâm hậu, biến hóa khó lường và quan trọng là luôn huy động đủ lực lượng. Cờ tướng và bóng đá đều cần đến sự sắc sảo, sức mạnh và sự bền bỉ.