Cờ Chaturanga để cố vấn yếu là không hợp lý

Như chúng ta đều biết, quân cố vấn trong cờ Chaturanga – đứng cạnh quân vua – mỗi một lượt chỉ được đi chéo một ô. Tức trong trường hợp tốt nhất, khi quân này đứng giữa bàn cờ trống, nó cũng chỉ đi được nhiều nhất sang bốn ô bên cạnh, theo hướng chéo. Vì nước đi rất hạn chế nên quân cố vấn khá yếu.

Xét trên thực tế chiến trường, việc mô tả chức vụ cố vấn bằng một quân cờ có nước đi hạn chế như thế là không đánh giá đúng sức mạnh trí tuệ, sự mưu trí của các ông cố vấn, tham mưu, quân sư… Quân cố vấn của cờ Chaturanga tượng trưng cho các anh trợ lý, cần vụ có nhiệm vụ giúp việc, che chắn, bảo vệ cho vua thì đúng hơn.

1. Một người lo bằng kho người làm
Tục ngữ Việt Nam có câu: “Một người lo bằng kho người làm”, câu này cho thấy người xưa đánh giá cao người có trí tuệ, có tài thao lược, đứng ra tính toán, quán xuyến mọi việc. Bình sinh ở đời, tìm người có tài năng và trí tuệ hiếm có mới khó, chứ người có thân hình cao to, khỏe mạnh và dũng cảm không khó.

Nghĩa là một quốc gia hay lực lượng quân đội của một quốc gia rất khó tìm được người có trí tuệ hơn người, thông minh, mẫn tiệp lại sắc sảo, tháo vát để hàng ngày cùng vua lo việc nước, thời bình thì lo chuyện nội chính, thời chiến thì lo chuyện chiến trường. Chứ muốn tìm một dũng tướng to khỏe, dùng sức đánh trận thì không quá khó.

2. Một kế hay bằng chục vạn hùng binh
Khi đất nước có chiến tranh, thẳng thắn mà nói, việc đấu võ và đấu sức trên chiến trường là việc của các dũng tướng, họ thường là những người có nhiều dũng mãnh nhưng lại ít sự mưu trí, người xưa vẫn gọi là “hữu dũng vô mưu”… Có nhiều trường hợp, một kế hay của mưu sĩ có sức mạnh bằng cả vạn hùng binh. Cho nên, dưới trướng có một quân sư giỏi thì như đang có trong tay cả vạn hùng binh.

Cổ kim đông tây đã nhiều lần ghi lại những trường hợp đó. Có những trận đánh đã trở nên kinh điển do bên yếu hơn vì có “mưu hay kế lạ” mà giành được chiến thắng trước bên mạnh hơn, thậm chí là mạnh hơn gấp nhiều lần. Trong lịch sử chống giặc ngoại xâm giữ nước của Việt Nam đã từng có nhiều trận như thế. Ví như ba lần thắng quân Nguyên Mông xâm lược của nhà Trần.

Lời kết
Đội ngũ cố vấn nói chung, cao cấp nhất là quân sư bên vua hàng ngày giúp vua lo việc nước, có sức mạnh rất to lớn. Thời bình, họ giúp vua lo chu toàn chuyện nội chính. Ổn định để chuẩn bị cho lực lượng quân đội về vũ khí, quân nhu, thao luyện binh lính, lập bộ máy tình báo và phản gián để theo dõi và chống phá đối phương.

Khi trực tiếp đối đầu với quân địch, ngoài việc chuẩn bị về lực lượng, vũ khí và hậu cần, họ còn hiểu được nội tình của địch, điểm mạnh, điểm yếu… Ngoài ra, họ còn nắm rõ địa hình, thổ nhưỡng, thủy văn của chiến trường, từ đó đề xuất những “mưu hay kế lạ”. Lực lượng cố vấn có sức mạnh ghê gớm như vậy, tại sao lại chỉ mô phỏng bằng một quân cờ yếu như thế?