Hội đàm Mỹ – Trung ở Alaska 3-2021

19 và 20/2/2021, tại bang Alaska (Mỹ), diễn ra cuộc hội đàm đầu tiên giữa các quan chức cấp cao hai nước Mỹ – Trung kể từ khi tổng thống Biden nhậm chức. Phía Mỹ có Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan. Phía Trung Quốc có Ủy viên Bộ Chính trị – Chủ nhiệm Văn phòng đối ngoại trung ương đảng Dương Khiết Trì và Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị. Cuộc gặp không chỉ là tâm điểm của chính giới và người dân hai nước, mà còn là tâm điểm của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước xung quanh Trung Quốc.

Về phía Mỹ, thông điệp của họ đưa ra trong cuộc hội đàm này sẽ cho người dân của họ, các đồng minh, cộng đồng quốc tế và chính giới cùng người dân Trung Quốc biết, quan điểm của Mỹ đối với Trung Quốc ít nhất trong vòng bốn năm tới dưới nhiệm kỳ của ông Joe Biden. Trước đó, trong bốn năm cầm quyền của mình, tổng thống Mỹ tiền nhiệm – ông Donald Trump đã đẩy cuộc đối đầu Mỹ – Trung lên cao trào trong tất cả các mặt chính trị, kinh tế và ngoại giao. Đặc biệt là lĩnh vực kinh tế, ông Trump đã đưa ra một loạt chính sách khơi mào cuộc chiến thương mại, nước Mỹ chơi tay bo và sát ván vơi Trung Quốc.

Các phát biểu đáng chú ý của phía Mỹ, ông Antony Blinken: Quan ngại trước một loạt những hành động của Trung Quốc tại Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan và các cuộc tấn công mạng nhằm vào Mỹ. Trung Quốc bắt nạt kinh tế các nước đồng minh của Mỹ, đây là những hành động đe dọa trật tự quốc tế dựa trên luật pháp vẫn tồn tại bấy nay, ảnh hưởng tới ổn định toàn cầu. Quan hệ Mỹ Trung sẽ cạnh tranh khi cần cạnh tranh, hợp tác nếu có thể và sẽ đối đầu khi bắt buộc phải đối đầu. Cảnh báo: Trung Quốc đừng bao giờ xem nhẹ giá trị của nước Mỹ.

Về phía Trung Quốc, đất nước đông dân (1,4 tỉ dân so với Mỹ là 330 triệu người) hơn gấp bốn lần nhưng lại yếu hơn cả về kinh tế, khoa học kĩ thuật, công nghiệp quốc phòng thì tất nhiên Trung Quốc muốn hai nước hợp tác kinh tế – dưới chiêu bài là nếu Mỹ và Trung Quốc hợp tác thì hai nước và cộng đồng quốc tế đều có lợi – nhằm kéo dài thời gian để củng cố lực lượng ở tất cả các mặt, trước khi cuộc chiến (nếu có) giữa Mỹ và đồng minh với Trung Quốc có thể xảy ra. Nhiều năm qua Trung Quốc tuyên bố muốn “trỗi dậy hòa bình”, nhưng những hành động của họ không phù hợp với tuyên bố đó.

Các phát biểu đáng chú ý của phía Trung Quốc, ông Dương Khiết Trì: Mỹ hãy ngừng can thiệp vào chuyện nội bộ của Trung Quốc, hãy tập trung xử lý những bất ổn trong nước, khi nhân quyền đang ở mức thấp và người da đen bị “tàn sát”. Mỹ ngừng thúc đẩy “bản sao dân chủ” của mình ra thế giới, ngừng kích động các nước khác chống Trung Quốc. Trung Quốc sẽ bảo vệ các lợi ích quốc gia về chủ quyền, an ninh và phát triển. Đoàn Mỹ không đại diện cho thế giới, mà chỉ đại diện cho chính quyền Mỹ. Miễn là hệ thống của Trung Quốc phù hợp với mong muốn của người dân Trung Quốc, thì không ai có thể bắt nạt được.

Cuộc hội đàm Mỹ – Trung ở Alaska 3/2021 không chính thức được coi là cuộc họp trù bị, trước khi hai bên có thể có cuộc gặp ở cấp cao nhất, giữa ông Biden và ông Tập Cận Bình trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Thế giới diễn ra tại Singapore vào tháng 5 tới, hoặc tại cuộc hội đàm của nhóm các nước có nền kinh tế phát triển (G20) tại Italy vào tháng 10 năm nay. Trước đó, vào dịp tết Nguyên Đán, ông Biden đã có cuộc điện đàm đầu tiên với ông Tập Cận Bình, nội dung cuộc điện đàm là: chúc tết, đại dịch Covid-19, chống khủng bố và ngăn ngừa phổ biến vũ khí trên thế giới.