Xử lý các ván cờ hòa

Hãy tưởng tượng nếu bạn là người sáng tạo ra cờ vua hoặc cờ tướng, bạn sẽ làm thế nào để giảm thiểu các ván cờ hòa? Khi hai người chơi cờ với nhau, là người ta muốn tìm người chơi giỏi hơn. Tất nhiên, tâm lý người chơi cờ ai cũng muốn thắng. Nhưng nếu như không được như ý muốn, thì hòa cũng là một kết quả không đến nỗi tệ.

Dù không có số liệu thống kê chính xác, nhưng tôi ước lượng các ván cờ hòa của cờ vua và cờ tướng chiếm khoảng 10% – 20% tổng số các ván cờ. Tức là cứ mười ván cờ, thì sẽ có một đến hai ván cờ hòa. Nếu tôi ước lượng đúng, thì tỉ lệ này ổn. Nếu bạn là một người sáng tạo cờ, thì bạn sẽ phải quan tâm đến tỉ lệ này. Vì khi có nhiều ván cờ hòa quá thì cờ sẽ không hay.

1. Các ván cờ hòa ở cờ vua
Cờ vua nếu không có luật phong thì sẽ có rất nhiều ván cờ hòa. Luật phòng là tốt bên này đi đến hàng cuối cùng của phía bên kia được phong (đổi) tùy ý thành một quân cờ khác, thường người chơi sẽ phong thành quân cờ mạnh nhất là hậu. Trường hợp một bên còn vua và mã hoặc tượng, bên kia còn chỉ mình vua thì ván cờ vẫn hòa.

Mã cờ vua rất khó để đi đến được tất cả các ô trên bàn cờ. Tượng thì mỗi quân chỉ đi được một nửa bàn cờ – 32 ô đen hoặc 32 ô trắng. Điều này khiến hai quân tượng không bao vây, để ép được vua đối phương đến thế bí đường cùng. Nhưng nếu một bên còn lại tốt, thì tốt lại được phong hậu. Có lẽ luật phong ra đời là vì vậy, giảm thiểu các ván cờ hòa.

2. Các ván cờ hòa ở cờ tướng
Luật chơi của cờ tướng không cho ba quân tướng, sĩ, tượng qua hà, nên ba quân này không thể tham gia tấn công. Hãy tưởng tượng khi các quân chủ lực của hai bên đều chết hết, thì tỉ lệ các ván cờ hòa của cờ tướng sẽ rất cao. Một bên còn tướng và pháo hoặc tướng và đủ sĩ tượng, cũng không thắng được bên kia chỉ còn mình tướng.

Nếu quân tướng của cờ tướng được đi khắp bàn cờ, thì trường hợp nếu một bên chỉ còn lại tướng, bên kia cũng rất khó để dồn nó đến đường cùng (chiếu bí). Số nước bất biến để xử hòa sẽ tăng lên rất cao. Cờ tướng lại không có luật phong. Có lẽ cung cấm và luật lộ mặt tướng ra đời là vì vậy, để hạn chế sự di chuyển của quân tướng. Nếu không cờ tướng sẽ có rất nhiều ván cờ hòa.

Kết luận
Cờ vua có luật hết nước đi là hòa cờ khá kỳ lạ và không đúng với thực tế chiến trường. Chuyện thắng thua khác với chuyện sống chết. Thua mà còn sống vẫn là thua. Luật này làm tăng số lượng ván cờ hòa ở những người mới chơi. Liệu có phải vì điều này, mà người ta phải tạo ra luật phong? Bởi nếu không có luật phong, cờ vua sẽ có rất nhiều ván cờ hòa.

Cờ tướng thì bàn cờ rộng hơn bàn cờ vua, nên nếu không nhốt tướng vào cung và đưa ra luật lộ mặt tướng, thì sẽ có rất nhiều ván cờ hòa. Nếu cờ tướng cho tướng đi khắp bàn cờ, thì số nước bất biến để xử hòa hiện nay có thể sẽ phải tăng lên rất nhiều, thậm chí gấp nhiều lần. Kể cả như thế, các ván cờ hòa cũng sẽ xuất hiện rất nhiều.