Hình cờ cân bằng là gì?

Hình cờ là điểm dừng bất kỳ của một ván cờ. Hình cờ cân bằng – của một bên chơi – là hình cờ mà trong đó có sự cân bằng giữa tấn công và phòng thủ. Khi có được hình cờ cân bằng, người đó muốn chuyển sang tấn công hay phòng thủ đều nhanh. Ta cùng phân tích một chút về hình cờ cân bằng.

1. Khái niệm về hình cờ cân bằng
Cờ vua có một khẩu quyết rất hay cho người mới học chơi, đó là: “Xuất đều quân, vua an toàn, rồi mới tấn công”. Kết quả của việc xuất đều quân, nhất là quân chủ lực, chính là các hình cờ cân bằng. Đó là việc xuất các quân của mình ra một cách hợp lý, để các quân trải đều trên bàn cờ, có sự cố kết với nhau chặt chẽ, tạo nên đội hình vững chắc, giảm thiểu kẽ hở để đối phương khai thác tấn công.

Khẩu quyết trên của cờ vua không đúng lắm cho cờ tướng, nên ít được áp dụng thành ra nhiều người chơi cờ tướng không biết. Ở cờ vua, muốn vua an toàn thì nhập thành, một luật chơi khá lạ. Khi đó có vài quân chủ lực và tốt quây lại bảo vệ vua. Bên cờ tướng lại có các quân chuyên lo phòng ngự là hai tượng và hai sĩ, nên cờ tướng chỉ cần xuất đều quân, thậm chí có thể tấn công ngay ở nước đầu tiên.

2. Hình cờ cân bằng của các dân cờ
Tôi là dân chơi cờ không chuyên, lực cờ không bằng dân chuyên nghiệp, nên bài này tôi không viết cho họ. Nhưng tôi biết, người chơi cờ chuyên nghiệp đã đánh cờ là xuất đều quân, nhất là quân chủ lực, rồi tạo ra các hình cờ cân bằng. Họ có thể tập trung quân vào điểm có đụng độ cục bộ nào đó, nhưng ở chỗ khác luôn có quân phòng ngự hoặc chờ đợi để tấn công.

Với người chơi không chuyên, việc xuất quân không đều nhiều khi vẫn xảy ra. Có vài người, do các nguyên nhân khác nhau, đôi khi chơi cờ rất ẩu. Quen quán, quen người, họ có tâm lý “bao sân”, chủ quan, cẩu thả, rồi xuất hiện những ván cờ xuất quân không đều, hình cờ không cân bằng… Kết quả là họ bị hụt hơi cả ở tấn công và phòng ngự, có thể mất quân chủ lực do đơn lẻ, không cố kết với các quân khác.

3. Sự cân bằng ở ngoài cờ
Nếu quý vị để ý sẽ thấy, sự cân bằng có cả trong võ thuật và bóng đá. Thế đứng tấn của người học võ là một thế đứng cân bằng. Từ thế đó họ có thể nhanh chóng chuyển sang tấn công hoặc đỡ đòn khi bị tấn công. Thậm chí, trong lúc đi quyền hay ra chiêu, họ cũng luôn giữ lấy sự cân bằng: đấm không duỗi hết tay, đá không duỗi hết chân, luôn dự trữ một lượng đà nhất định để tiến thoái.

Ở bóng đá thì “hình cờ cân bằng” tướng ứng với “đội hình cân bằng”. Đó là đội hình mà ba tuyến của một bên trải đều trên toàn sân, các cầu thủ đứng đúng vị trí của mình. Với đội hình đó, họ chuyển sang tấn công hoặc phòng ngự đều rất nhanh. Khi dâng lên tấn công hay lui về phòng ngự, họ luôn giữ lại vài cầu thủ ở giữa sân để đề phòng, ngăn chặn khi đối phương phản công hay phản công lại đối phương.

Thay lời kết
Hình cờ cân bằng là điều quan trọng khi chơi cờ, bất kỳ loại cờ nào. Khi khai cuộc, hai bên cân bằng về lực lượng và thế cờ. Bắt đầu chơi là bắt đầu sự biến hình của ván cờ, các quân cờ của hai bên thay đổi vị trí. Bên nào đi sai nhiều hơn dần dần sẽ yếu hơn, hình cờ bên đó sẽ xuất hiện điểm yếu để đối phương khai thác tấn công. Chênh lệch về mạnh yếu, ưu lép hai bên sẽ dẫn đến việc phân định thắng thua của hai bên.

Cân bằng không chỉ quan trọng trong cờ, mà quan trọng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Ở trên tôi lấy ví dụ trong võ thuật và bóng đá cho trực quan, dễ hiểu…; chứ ngay cả những vấn đề vĩ mô như mô hình nhà nước về chính trị hay kinh tế, nếu không có sự cân bằng thì cũng sẽ hỏng. Điều gì thái quá cũng bất cập, đó đơn giản chỉ là sự mất cân bằng mà thôi.