Người thạo tin là gì?

Người thạo tin là người rành nhiều loại tin khác nhau: tin chính thống, tin ngoài lề, tin công khai, tin bí mật… Vài năm trước tôi đã từng là “người thạo tin”. Thực ra, để trở thành kiểu người này không khó, quan trọng là từ khóa. Về mảng khai thác internet, thì dân công nghệ thông tin không dám nhận là giỏi, nhưng chắc chắn không dốt.

Vài năm lại đây, tôi không muốn mình trở thành “người thạo tin” nữa. Không phải là không quan tâm đến chính trị, mà quan tâm đến cuộc đời của mình nhiều hơn, quan tâm đến việc của mình. Việt Nam bây giờ người hiểu đạo thì nhiều, nhưng người hành đạo thì ít. Bây giờ tôi chỉ còn điểm lướt qua những chuyện đại sự của chính trị, chứ không còn đi tìm đọc, rồi bàn bạc những chuyện không chính thống, không báo lề trái, không video hư cấu…

Như chuyện tình dục, chính trị ở Việt Nam được xếp vào hạng mục “nhạy cảm”. Từ lâu nhà nước gợi ý, thôi việc lớn để chúng tôi lo, mọi người đừng bàn bạc mà hãy tập trung vào công việc của mình. Còn tôi thấy, quan tâm đến việc chính trị – lâu nay vốn bết bát – thì sẽ bức xúc. Bức xúc thì hao tổn nguyên khí, không còn tâm trí cho việc của mình. Hàng nghìn năm trước đã có tham nhũng, và hàng nghìn năm sau sẽ vẫn còn tham nhũng.

Cuộc đời, ta yêu thứ gì thì ta giành thời gian cho thứ đó nhiều hơn. Chính trị là chuyện nhất thời, các giá trị học thuật mới là vĩnh cửu. Tôi yêu học thuật, nên giành thời gian cho học thuật nhiều hơn. Giờ không còn muốn là người cảnh tỉnh – cứu thế giới – nên không muốn tìm tòi đời tư và sự nghiệp ông nào đó. Ông này qua lại có ông khác, “quan nhất thời dân vạn đại”, ta hãy tập trung vào việc có thể sinh ra tiền hoặc việc mình giỏi – với hi vọng là sẽ có sản phẩm để đời.

Ở Việt Nam có một câu nói rất hay – mà tôi biết qua một người hài hước và kín tiếng – là: “Việt Nam mình toàn là tin vỉa hè, nhưng về cơ bản chúng toàn là sự thật”. Khi một sự vụ xảy ra, truyền thông nhà nước toàn dùng những từ ngữ quanh co để giải thích. Còn người dân thì biết tỏng chúng là chuyện gì rồi. Với nhiều cán bộ nay báo tuyên dương, mai bị điều tra tôi cho rằng, những giai đoạn điên đảo của đất nước là những giai đoạn mà nhiều người chưa học làm người đã ra làm quan.