Cờ tướng không có quân tấn công chéo

Cờ tướng là một trong các biến thể (hậu duệ) của cờ Chaturanga, do người Ấn Độ sáng tạo ra vào thế kỷ thứ VII. Tuy vậy, người Trung Quốc đã chỉnh sửa cờ tướng rất nhiều khi thay đổi ba yếu tố trụ cột đó là bàn cờ, quân cờ và luật chơi. Điều này đã làm cờ tướng khác xa so với phiên bản gốc của nó. Tôi sẽ phân tích dưới đây:

1. Những nét thay đổi chính
Bàn cờ: cờ tướng đặt và đi quân trên các vạch mép ô, chứ không phải là trong lòng các ô như bàn cờ Chaturanga. Quân cờ: quân cờ tướng là các hình tròn dẹt, chứ không phải là những hình khối như những bức tượng lớn nhỏ cao thấp khác nhau của quân cờ Chaturanga xưa và cờ vua hiện nay. Cờ tướng có thêm quân pháo với nước ăn quân khá lạ.

Luật chơi: các luật mới là tướng và sĩ không được ra khỏi cung, tượng không được qua hà, mã bị cản, cách ăn quân của con pháo khá lạ – nhảy qua đầu một quân khác – khá phức tạp nên những người chơi cờ vua nhìn chung là e sợ quân pháo. Tuy nhiên, thay đổi lớn nhất của cờ tướng là không có quân tấn công chéo.

(Ảnh minh họa, thế cờ này không có thật.)

2. Không có quân tấn công chéo
Điểm khác cũng là nhược điểm lớn nhất là cờ tướng không có quân tấn công chéo. Do hai loại quân đi chéo (45°) của cờ tướng là tượng và sĩ không được qua hà, nên cờ tướng không có quân tấn công chéo. Tức tướng của cờ tướng không bao giờ bị quân đối phương tấn công chéo, trừ biến thể của cờ tướng là cờ tướng úp.

Cờ vua thì cân bằng hơn khi có hai quân tượng đi chéo, hai quân xe đi dọc và ngang, cộng với quân hậu được đi cả dọc, nganh và chéo. Điều này làm cho cờ vua có đến ba loại quân (tổng cộng năm quân) chủ lực đi dọc , ngang và chéo cho mỗi bên. Thêm nữa, vua được đi một ô sang tám hướng, tốt đi thẳng nhưng lại ăn chéo một ô.

Lời kết
Do các quân đi chéo của cờ tướng không được qua hà, nên cờ tướng không có quân tấn công chéo. (Lưu ý: chéo của mã không phải là chéo 45°). Vì không có hướng tấn công chéo, nên cờ tướng chật hẹp, có tính đối kháng rất cao, một khi bị đối phương “bắt bài khai cuộc” thì sẽ rất ngộp thở, vì có rất ít phương án xử lý, hóa giải.

Các loại cờ nói chung có hai hướng tấn công chính là dọc, ngang và chéo 45°, thế nhưng cờ tướng lại bị thiếu hướng tấn công chéo làm cho nước đi và đòn phối hợp không phong phú. Điều này khiến cho cờ tướng bị sơ cứng, kém mềm mại, biến hóa khó lường. Tuy nhiên, cờ tướng lại có thêm quân pháo với nước ăn quân rất lạ nên cờ không bị đơn điệu, nhàm chán.