Nếu ở Mỹ bạn sẽ theo đảng nào?

Tôi chưa ở Mỹ, nên ban đầu không dám cho công khai bài này. Tuy nhiên, sau tôi nghĩ lại thấy đây chỉ là một trang cá nhân nên không cần chính xác tuyệt đối, do đó mà lại công khai. Tôi xem phim Mỹ nhiều, đọc tin về Mỹ nhiều, tôi hiểu được một chút các “giá trị” của Mỹ. Một cách chủ quan, tôi cảm nhận được tinh thần, quan điểm, đường lối, mục tiêu, động lực của hai đảng. Và đôi khi tôi tự hỏi, nếu ở Mỹ thì mình sẽ theo đảng nào?

1. Trump có thay đổi bản sắc truyền thống của hai đảng?
Cuộc bầu cử tổng thống mới đây ở Mỹ, tay nghiệp dư chính trị Donald Trump – của đảng Cộng Hòa – lại thắng ứng cử viên nữ dày dặn chính trường Hillary Clinton của đảng Dân Chủ. Một chiến thắng bất ngờ mà ngay cả những người bi quan nhất của bên thua và lạc quan nhất của bên thắng cũng không thể ngờ tới. Cả thế giới ngã ngửa, đôn đáo tìm cách ứng xử với một tổng thống mới đồng bóng và khó đoán.

Sau cuộc bầu cử, người ta mô tả những người bỏ phiếu cho tổng thống Trump là những người đang tìm kiếm sự thay đổi, những người thể hiện sự tức giận, nỗi thất vọng và cả sự thách thức nhằm vào chính quyền đương nhiệm, cho dù trước đó họ cho rằng ứng cử viên họ ủng hộ không đủ khả năng. Đặc điểm của họ là: trung niên, da trắng, bằng cấp trung bình, giảm thu nhập hay mất việc do dân di cư, thuê ngoài, toàn cầu hóa…

Điều đó cho thấy, dù từ lâu có quan điểm cho rằng đảng Cộng Hòa đứng về phe người giàu, nhưng Trump lại không hẳn vậy. Trump có xu hướng thực dụng, dân túy, bảo vệ tầng lớp trung lưu thu nhập trung bình… Chính đảng Cộng Hòa với các ông chủ, sẽ muốn tự do thương mại toàn cầu hơn, nhưng vì mục tiêu chống Trung Quốc họ phải gác lại “lòng tham” của mình. Chẳng ai muốn kẻ thù của mình lớn mạnh.

Đảng Dân Chủ với Obama ở hai nhiệm kỳ trước luôn được đánh giá là gần phe cánh tả (XHCN) hơn với cách đường lối như bảo vệ số đông người nghèo, an sinh xã hội, các loại trợ cấp…, nhưng chính họ lại muốn thúc đẩy thị trường tự do. Obama ủng hộ TPP, và chắc chắn Hillary cũng vậy, bà sẽ kế thừa theo rất nhiều di sản, chính sách, đường lối của Obama. Đơn giản thôi, vì họ cùng đảng, cùng chung giá trị, mục tiêu, đường lối…

2. Trump có thể khác người nhưng thức thời
Donald Trump có lẽ là sự “kì dị” chính trị xưa nay hiếm có ở Mỹ, Trump chả quan tâm đến lý tưởng, Trump quan tâm đến an ninh, an toàn và số tiền trong ví của mỗi người Mỹ. Mọi thứ lý tưởng lung linh, đẹp đẽ của các trí thức tháp ngà Trump coi là điều vớ vẩn. Nước Mỹ với lịch sử hình thành từ di dân của mình có rất nhiều người mơ mộng, nhưng số người thực dụng vẫn nhiều hơn. Do đó mà Donald Trump đã thắng.

Mỹ là một đất nước kỳ lạ, những người di cư xưa (chủ yếu là từ châu Âu) tất nhiên sẽ mang trong mình một giấc mơ đẹp, giấc mơ về một miền đất hứa. Rồi khi đối diện với những khó khăn thực tại lúc mới đến “miền đất hứa”, họ buộc thực dụng, bởi đơn giản không thực dụng là chết. Thế hệ này qua thế hệ khác, những người tự do và thông minh nối tiếp nhau, họ dựng lên một chính quyền khoa học với hai đảng, và lâu nay hệ thống cứ thế vận hành.

Trump có thể thay đổi mục đích, đối tượng cử tri mình nhắm đến, có thể thay đổi cương lĩnh tranh cử cho phù hợp tình hình, nhưng Trump không thay đổi được bản chất “thâm căn cố để” của hai đảng. Đảng Cộng hòa vẫn là “thực dụng” và đảng Dân Chủ vẫn cứ là “mơ mộng”. Trump là điển hình của một kiểu “bốc phét gặp thời”, nói cho sang là “thời thế sinh anh hùng”. Trump tìm cách thích nghi với thực tế để giành chiến thắng chứ ông ít quan tâm đến lý tưởng.

Việt Nam có 96 triệu người với 63 tỉnh thành và 54 dân tộc, cả đất nước chỉ có duy nhất một màu da vàng, chứ không có thêm cả đen và đỏ như ở Mỹ. Do đó, một cách cảm tính, tôi sẽ mô tả những người ở Việt Nam mà nếu họ sang Mỹ họ sẽ theo đảng Cộng Hòa như sau: trung niên, bằng cấp trung bình, thể lực thể hình tốt, đi xe máy tay ga to, có thói quen hút thuốc, thích uống bia rượu, hay ăn lòng lợn tiết canh (nội tạng lợn), thịt dê, thịt chó…

Kết luận
Nếu tôi ở bên Mỹ, trước tuổi 40 tuổi có lẽ tôi sẽ theo đảng Dân Chủ, còn sau khi qua 40 tuổi tôi sẽ theo đảng Cộng Hòa. Đơn giản, bởi càng nhiều tuổi tôi sẽ càng thực dụng hơn, sống cho mình và cho gia đình. Tuổi trẻ còn có thể mơ mộng, tin tưởng và lao thân theo những lý tưởng cao đẹp, niềm tin xa xôi về miếng bánh sẽ lớn lên và đủ cha tất cả, chứ khi về già rồi thì do những yêu cầu của cuộc sống nên ta phải thực dụng hơn. Không phỉnh phờ, lừa gạt người trẻ đã là tử tế.