Người tài thường dị tướng

Người Việt Nam xưa nay có một câu tổng kết là: “Nhất lé, nhì lùn, tam rô, tứ rỗ”. Đây là câu mô tả đặc điểm nhận dạng của những người nhìn chung là ghê gớm, không đơn giản, có những bản lĩnh khác thường, kỳ lạ, khó đoán… Theo quan niệm của người xưa, người tài thường dị tướng, và cũng chính vì dị tướng nên họ mới có tài.

Khi một người có tướng mạo không bình thường thì người ta sẽ hay bị mọi người chủ ý, kỳ thị… Khi người ta không được đối xử như những người bình thường, thì họ thường có những suy nghĩ, trăn trở… Khi suy nghĩ, trăn trở nhiều nên họ mới có giỏi hơn người khác. Bởi vì người giỏi giang hay bản lĩnh hơn người khác là do suy nghĩ và trăn trở nhiều hơn mà thôi.

1. Người lé – lác mắt
Trong chính trị, ngoại sử Trung Quốc có ghi, Lê Hoàn bộ tướng của Đinh Bộ Lĩnh là một người lác mắt. Sau Đinh Bộ Lĩnh và con trai Đinh Liễn bị ám sát, Lê Hoàng mới lấy thái hậu Dương Vân Nga, rồi được bà “nhường” ngôi cho trong hoàn cảnh quân Tống đang tiến đánh nước ta. Sau Lê Hoàn có công đánh đuổi giặc Tống về nước.

Lịch sử cận đại bên Trung Quốc có Tưởng Giới Thạch cũng là người lác mắt, người theo chế độ cộng hòa (Quốc Dân đảng), đấu không lại được với phe cộng sản của Mao Trạch Đông. Thua trận, ông và bộ sậu phải chạy ra đảo Đài Loan thành lập một đất nước cộng hòa trên đó. Nay vẫn được đồng minh Hoa Kỳ tương trợ.

Lúc thua trận ở đại lục rút ra Đài Loan, chính quyền của Tưởng Giới Thạch được rất nhiều địa chủ, trí thức, tư sản, tiểu tư sản ở đại lục đi theo. Cùng với giới tinh hoa đó, họ mang theo rất nhiều các giá trị truyền thống quý báu của Trung Quốc đại lục – cả vật thể và phi vật thể – ra đảo Đài Loan. Hậu duệ của Không Tử nay cũng ở ngoài Đài Loan.

2. Người lùn
Lịch sử cận đại ở châu Âu, trong lĩnh vực chính trị và quân sự, thì Napoléon Bonaparte ở nước Pháp là một người lùn. Ông xuất thân từ binh nghiệp, giành nhiều thắng lợi liên tiếp rồi được làm đến tận vua nước Pháp. Sau đó, mâu thuẫn với các nước khác mà xua quân đi đánh chiếm gần hết châu Âu. Napoléon Bonaparte là một tướng tài của thế giới nhưng có chiều cao khiêm tốn (lùn), theo giai thoại đồn đoán thì ông chỉ cao có 1,65m.

Sau này, thời hiện đại, có tên độc tài phát xít Adolf Hitler ở Đức cũng là một người lùn. Sau nhiều biến cố khác nhau, Hitler được làm quốc trưởng nước Đức. Hắn thực thi chính sách triệt tiêu đối lập, lừa mị thống nhất sức mạnh nhân dân, đẩy mạnh phát triển công nghiệp, xây dựng nước Đức thành một quốc gia hùng cường, với nền công nghiệp quốc phòng vượt trội. Sau Hitler xua quân đi chiếm gần hết châu Âu, gây ra những tội ác diệt chủng ghê rợn nhất trong lịch sử.

…

Tôi sẽ không lấy thêm ví dụ về người “trán rô” và người “mặt rỗ” nữa, vì có kể ra nhiều bằng nào thì đó cũng chỉ là một số lượng rất nhỏ những người tài, thậm chí là đại tài, ở trên đời. Người đọc sẽ bảo là anh lấy cái hiện tượng để quy cho cái bản chất. Rõ ràng, khi chưa có một cuộc nghiên cứu cụ thể để đưa ra các số liệu chính xác, thì một bài viết về một chủ đề nào đó chỉ là sự đánh giá chủ quan và cảm tính của tác giả.

Nhưng cuộc sống là như vậy, người viết đôi khi cần mạnh dạn cảm tính. Vì nếu viết điều gì cũng cần phải có các số liệu và luận cứ chặt chẽ để bảo vệ, thì nền học thuật của nhân loại sẽ không đồ sộ được như ngày nay. Rất nhiều tác phẩm của chúng ta là cảm tính, thậm chí hư cấu hoàn toàn. Luận cứ bảo vệ cho quan điểm của tôi là câu nói của người xưa ở bên trên. Tất nhiên, sẽ có người đồng tình với tôi và cũng sẽ có người phản đối tôi. Điều này là hoàn toàn bình thường.