Về cuốn phim tài liệu “The Viet Nam War”

Để hiểu về chiến tranh Việt Nam, ta cần đọc rất nhiều tài liệu, xem rất nhiều phim tư liệu và tham vấn ý kiến của nhiều bên, nhiều phía… Tất nhiên, ý kiến quan trọng nhất của của những người “chủ động” xua quân gây ra cuộc chiến, và những người trực tiếp chiến đấu ngoài chiến trường.

Những tài liệu quan trọng từ xưa đến nay như: “Ông cố vấn – Hồ sơ một điệp viên” của Hữu Mai. Bộ phim “Ván bài lật ngửa” của Lê Hoàng Hoa. Bài viết “Chiến tranh Việt Nam và 30/4/1975” của Cù Huy Hà Vũ, “Bên thắng cuộc” của Huy Đức. “Đèn cù” của Trần Đĩnh. Các cuốn sách và tài liệu về Phạm Xuân Ẩn…. Các phim tài liệu “Việt Nam cuộc chiến 10 ngàn ngày” của Michael Maclear, “The Viet Nam War” của Ken Burns và Lynn Novick…

Xét trên bình diện quốc gia thì cuộc chiến giành độc lập của người Việt Nam là chính nghĩa, đây là cuộc chiến giống như bao nhiêu cuộc chiến từ hàng nghìn năm qua người Việt Nam vẫn đánh đuổi giặc ngoại xâm (chủ yếu từ phương Bắc) ra khỏi bờ cõi.

Xét trên bình diện quốc tế thì người Mỹ đưa quân vào Việt Nam để ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản – một chủ nghĩa không tưởng, một chủ nghĩa kiểu “phong kiến tập thể” – vốn không có truyền thông tự do, dân chủ nhân quyền lan xuống Đông Nam Á theo kiểu đổ domino cũng là chính nghĩa.

Chế độ Miền Bắc khi ấy là chế độ cộng sản và có liên kết với phong trào cộng sản quốc tế. Cho nên xét theo quan điểm tự do, dân chủ thì việc ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản của chính quyền Miền Nam và Mỹ là việc nên làm, đáng làm và cần phải làm.

Nếu người Việt Nam chỉ ích kỷ quan tâm đến vấn đề độc lập (tự chủ, tự quyết) của riêng mình, không quan tâm đến các vấn đề chung của thế giới, không gắn mình với những thách thức chung của nhân loại, thì “chính nghĩa” của Việt Nam cũng chỉ là một thứ “chính nghĩa” thiển cận.

Bộ phim tài liệu này không nhắc đến Phạm Xuân Ẩn và vai trò của ông trong cuộc chiến tôi cho là thiếu sót rất lớn. Điều này cho thấy người Mỹ vẫn chưa thật thà với chính mình. Họ không dám thông kê (một cách ước đoán) xem bao nhiêu lính Mỹ đã gián tiếp chết vì ông.

Có lẽ, năm người đóng vai trò chủ đạo trong chiến thắng của Miền Bắc trước Miền Nam và Mỹ là: 1. Hồ Chí Minh về lý tưởng và niềm tin. 2. Lê Duẩn về ý chí và sức mạnh tinh thần. 3. Lê Đức Thọ về tổ chức cán bộ. 4. Võ Nguyên Giáp về chiến lược chiến tranh. 5. Phạm Xuân Ẩn về thông tin tình báo.

Dù tên gọi của cuộc chiến có như thế nào thì người Việt Nam cũng phải trả một cái giá quá đắt. Con số được các chuyên gia quốc tế ước lượng là gần 4 triệu người. Những người huy động quân để tổ chức một cuộc chiến phi nghĩa sẽ để lại tiếng nhơ trong lịch sử. Không ai tránh được sự phán xét của lịch sử, “ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ”