Tam tuyệt

Trong Luận Ngữ, Khổng Tử viết, trên đời này có tam tuyệt (hiểu như là ba điều tuyệt, ba điều thú vị): Câu 1. Học nhi thời tập chi, bất diệc duyệt hồ. Câu 2. Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ. và Câu 3. Nhân bất tri nhi bất uẩn, bất diệc quân tử hồ. Tôi xin giải nghĩa bên dưới:

1. Giải nghĩa
Câu 1. Học nhi thời tập chi, bất diệc duyệt hồ – Học rồi mang ra thực hành, không gì thực tế bằng. Câu 2. Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ – Có bạn từ phương xa lại, không gì vui bằng. Câu 3. Nhân bất tri nhi bất uẩn, bất diệc quân tử hồ – Người không hiểu mình mà mình không giận, không gì quân tử bằng.

Tôi thấy trong ba cái tuyệt của Khổng Tử không có tí nào mang tính chính trị cả. Và còn nhiều, rất nhiều các điều ông nói khác đơn thuần chỉ là những lời khuyên răn, các bài học làm người, không hề có chút chính trị nào trong đó. Dù đúng là có những kẻ đã mượn triết thuyết ông cho chuyện chính trị. Lịch sử sẽ phán xét!

2. Học cả phương Tây
Tất nhiên, bên trong Khổng Tử có yếu tố văn hóa, chính trị, thậm chí là cả tôn giáo. Nhưng chúng ta chỉ tiếp cận, tham khảo ông ở lĩnh vực văn hóa, như Socrates, Plato và Aristotle hay như Kant, Newton và Einstein. Các lĩnh vực của cuộc sống luôn lồng vào nhau mà chúng ta chẳng thể chia tách rời ra được.

Nhiều người cứ lo lập học viện Khổng Tử ở Việt Nam là chúng ta sẽ bị ảnh hưởng bởi chính trị Trung Quốc. Tôi cho lo lắng này là hơi thái quá. Chúng ta cũng đang bị ảnh hưởng bởi các học thuyết phương Tây đó thôi. Văn hóa thế giới bây giờ đã hòa trộn rất nhiều, không có chuyện người dân bị một luồng văn hóa nào đó khuynh loát.

3. Học thuyết cần ra đi
Nếu có ai đó cần bước ra khỏi vũ đài chính trị Việt Nam, thì đó chính là chủ nghĩa Mac, Lenin. Không phải vì các ông không đúng, mà là các ông không còn hợp thời. Chủ nghĩa Mac, với người mang ra “duyệt” là Lenin chỉ hợp với những xã hội hậu phong kiến và trong chiến tranh. Khi trình độ dân trí của người dân còn hạn chế và lòng nhiệt tình còn nhiều.

Xin nhớ rằng, Hoa Kỳ thua ở Việt Nam là do Hoa Kỳ là nước dân chủ, nên nhân lực, vật lực cho cuộc chiến rất khó khăn. Còn ở Việt Nam, tất cả dồn cho tiền tuyến, đó là mệnh lệnh. Và nếu ai đó cần rời khỏi chính trường Việt Nam, thì đó là những cán bộ bất tài, không có cả đạo đức và năng lực, Để cho đất nước mãi nghèo nàn, lạc hậu là lỗi của chính quyền.

4. Chịu trách nhiệm trước lịch sử
Quay lại với chủ đề của bài… Nếu chính quyền Trung Quốc sử dụng tượng đài Khổng Tử để tuyên truyền cho văn hóa Trung Quốc thì được, còn nếu họ muốn lợi dụng hình ảnh ông để tuyên truyền cho chính trị, cho “Chủ nghĩa xã hội kiểu Trung Quốc”, thì chắc chắn sẽ họ thất bại. Tương lai sẽ phán xét họ! Con cháu họ sẽ phán xét họ!

Có nhiều người muốn thoát Trung theo kiểu rũ bỏ toàn bộ những ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc đến Việt Nam. Xin hỏi, bạn có bỏ tên mình đi được không? Hán nghĩa đó! Có xóa hết các hoành phi, câu đối ở đền chùa, miếu mạo của ta đi được không? Không thể, bởi chúng mang các thông điệp dặn dò, nhắn nhủ của ông cha.

Lời kết
Thoát Trung không phải là rũ bỏ những ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, mà là sử dụng những giá trị đó tạo ra những điều mới ưu việt hơn. Đó mới là điều chúng ta cần làm. Cuộc sống không gì ý nghĩa bằng mình từ vị thế thua kém người ta, rồi liên tục phấn đấu, tiến bộ để vượt lên trước người ta. Việt Nam cần phải cho Trung Quốc thấy điều đó.

——-

Thoát trung thứ nhất: ba lần thắng quân Nguyên Mông.

Thoát trung thứ hai: chữ Quốc Ngữ.

Thoát trung thứ ba: thắng Pháp và Mỹ.

Thoát trung thứ tư: Cờ Ghép.