Cờ Lạc Việt

Cờ Lạc Việt là môn cờ được sáng tạo ra trên cơ sở kết hợp những ưu điểm của cờ vua và cờ tướng, hai loại cờ phổ biến nhất thế giới hiện nay. Cờ vua thì của Ấn Độ, cờ tướng thì của Trung Quốc. Lưu ý, cả cờ vua và cờ tướng đều là biến thể của cờ Chaturanga – một loại cờ cổ của người Ấn Độ.

Cờ là trò chơi được người xưa sáng tạo ra dựa trên ý tưởng mô phỏng các trận chiến ở thời trung cổ giữa. Hai bên đều có các quân cờ là vua, tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã, tốt cùng thi đấu với nhau trên một “sân chơi” gọi là bàn cờ. Bên thắng cuộc là bên chiếu bí (hết cờ) được vua (hay tướng) của đối phương.

Vì cờ là trò chơi mô phỏng các trận chiến ở thời trung cổ, nên về nguyên tắc loại cờ nào mô phỏng các trận chiến tốt hơn thì loại cờ đó hay hơn. Thể hiện như, những thuận lợi và khó khăn trên chiến trường cũng là những thuận lợi và khó khăn trên cờ. Khi đó người chơi có sẽ có đầu óc thực tế hơn, tư duy giải quyết vấn đề tốt hơn.

I. Hiện trạng:

Sau khi chơi các loại cờ như cờ vua, cờ tướng và cờ tướng úp (một biến thể của cờ tướng), ta sẽ thấy các loại cờ trên có những điểm vừa chưa hợp lý, vừa chưa thực sự sát với thực tế như sau:

1. Cờ vua:

• Quân hậu quá mạnh so với các quân khác. Nên có thêm loại quân để hạn chế sức mạnh của quân hậu. Quân Hậu – cái tên này cũng chưa thực sự đúng với thực tế. Hậu (hoàng hậu) là vợ vua, phụ nữ trước đây ít tham gia vào chuyện quân sự, đánh trận.
• Quân cờ vua có mô hình giống như thật làm cho quân cờ như những bức tượng, nên khi chơi các kỳ thủ khó quan sát hơn, việc đi quân và bắt quân cũng khá gò bó. Nhất là khi chơi cờ chớp, các kỳ thủ đi quân nhanh quá dễ đổ quân cờ.

2. Cờ tướng:

• Cờ tướng thiếu phong phú nước đi do các quân bị hạn chế theo luật như sau:
  • Tướng và Sĩ không được ra khỏi cung cấm (hay thành).
  • Tượng chỉ được đi chéo hai ô chẵn trên hai hình thoi.
  • Mã bị cản nên sức mạnh của mã bị giảm đi rất nhiều.
• Không có quân dạng như Hậu, nên thiếu phong phú trong loại quân và nước đi.
• Cờ tướng khi chơi, quân di chuyển trên các đường mép các ô cờ, các ô cờ lại có màu giống nhau nên có thể gây nhầm lẫn trong việc các đi các quân, nhất là quân Mã – đi hình chữ L dích dắc.
  Người chơi có thể vì căng thẳng mà vô tình đi nhầm, hoặc gian dối nên cố tình đi nhầm, cả hai góc độ này đều cần phải được ngăn chặn.

3. Cờ tướng úp
(Cờ úp là biến thể của cờ tướng. Khi chơi cờ các quân được úp xuống hoặc đậy lên. Việc xếp cờ ban đầu và nước đi ban đầu của các quân tuân theo luật chơi của cờ tướng. Sau khi đi lần đầu tiên các quân được lật ngửa hoặc bỏ nắp đậy ra. Từ vị trí đó, chúng được di chuyển theo đúng nước đi của mình trên khắp bàn cờ.)

• Quân Tướng không được ra khỏi cung cấm (hoặc thành).
• Quân tượng phải di chuyển đúng hai ô một lần, nên yếu trong phòng thủ và tấn công.
• Vẫn còn tuân theo một số luật chơi hạn chế cố hữu của cờ tướng như lộ mặt tướng, cản mã, cản tượng…

II. Khắc phục:

1. Cờ Lạc Việt:
Nhận ra nhược điểm của ba loại cờ trên, tác giả đã kết hợp chúng lại tạo ra một loại cờ mới là Cờ Lạc Việt (gọi tắt là “Cờ Việt”) trên tinh thần chọn lấy những ưu điểm của chúng. Loại cờ mới có các đặc điểm như sau:

• Quân cờ: là các quân là các quân của cờ vua và cờ tướng ghép lại. Quân có hình khối giống như quân cờ tướng, nhưng hình trên mặt thì một số là hình quân cờ treo của cờ vua và một số là hình thiết kế mới của tác giả.
• Bàn cờ: sử dụng bàn cờ như bàn cờ vua, tức các quân di chuyển và ăn quân ở trong lòng các ô (chứ không phải trên các vạch mép ô như cờ tướng). Các ô trên bàn cờ sẽ được mang một trong hai màu, các ô cạnh nhau có màu sắc khác nhau để dễ dàng cho quân đi chéo. Bàn cờ Việt dọc ngang mỗi chiều 10 ô, tổng 100 ô chẵn.

Bàn cờ, quân cờ và bố trí quân khi khai cuộc của cờ Việt:

Ta có thể mượn quân của cờ tướng để chơi cờ Việt:

Giải thích từ ngữ:

• Bắt quân: là loại quân của đối phương ra khỏi bàn để đứng vào vị trí của nó.
• Biên giới: là vạch màu đỏ lớn nằm giữa các ô ở hàng 5 và hàng 6.
• Quân đã chết: là những quân đã bị loại ra khỏi bàn cờ.
• Phong: là đổi quân Tốt khi đi đến hàng cuối cùng bên phía đối phương lấy một trong những quân đã chết của mình.

2. Luật chơi Cờ Việt viết ngắn như sau:

• Tướng đi như Vua của cờ Vua.
• Sĩ đi chéo như Tượng của cờ Vua, đi dọc và ngang một ô.
• Tượng đi dọc và ngang một hoặc hai ô, đi chéo một ô, tượng bị cản khi có quân bất kỳ đứng cạnh nó theo phương dọc hoặc ngang.
• Xe đi như xe của cờ Vua.
• Pháo đi như Pháo của cờ Tướng.
• Mã đi như Mã của cờ Vua (không bị cản).
• Tốt nước đầu được đi về phía trước một hoặc hai ô, nhưng không được ăn hai ô. Sau đó chỉ được đi về phía trước từng ô một. Qua biên giới (vạch đỏ) được đi về phía trước hoặc sang ngang một ô. Trước khi qua biên giới, tốt không được đi ngang, nhưng được ăn ngang một ô. Đi đến hàng cuối cùng bên phía đối phương, được phong thành một trong các quân đã chết của mình. Tốt không được đi lùi.
• Hết nước đi là hết cờ như cờ Tướng. Bên nào hết nước đi sẽ bị xử thua.
• Hi sinh cứu chúa: trong một ván cờ, các quân trong phạm vi nước đi của tướng một lần được hi sinh (đưa ra khỏi bàn cờ) để tướng đứng vào vị trí của nó, trong trường hợp tướng bị quân đối phương chiếu bí, không còn nước đi đúng luật để thoát hiểm. Bất kỳ trường hợp nào ở nước đi sau đó có thể thoát ra được tình trạng bị chiếu bí, thì không được áp dụng luật này.

—–

So sánh các loại cờ trên thế giới có tại: Đường dẫn!

—–

Loại cờ mới này sẽ:

1. Nâng cao vị thế của kẻ sĩ trong xã hội.
Sĩ (quân Sĩ) trước kia là kẻ sĩ, bây giờ là trí thức. Là những người có ăn có học. Ai có tài có thể thăng quan tiến chức, làm đến những chức như tham mưu, cố vấn, thậm chí là quân sư, tướng quốc cùng với vua lo việc chính sự.

Lịch sử Trung Quốc có Khương Tử Nha, Quản Trọng, Nhạc Nghị, Trương Lương, Hàn Tín, Khổng Minh, Chu Du… Lịch sử Việt Nam có Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn, Lý Thường Kiệt, Nguyễn Trãi, sau này là Võ Nguyên Giáp… Đó đều là những vị tướng xuất chúng, danh tiếng lẫy lừng, trăm năm khó gặp, thế nhưng trong cờ tướng quân Sĩ không khác gì đám thái giám – hoạn quan – điều đó là không hợp lý.

2. Gần gũi với thực tế cuộc sống hơn
Luật chơi được thay đổi cho gần với thực tế cuộc sống, nên mô phỏng cuộc sống tốt hơn. Ưu nhược điểm của các quân trong cờ giống với ưu nhược điểm của chúng ngoài cuộc sống. Quân đi dọc và ngang là quan võ, quân đi chéo là quan văn. (Luật hi sinh cứu Chúa dựa theo tích “Lê Lai cứu chúa” – Lê Lợi – trong lịch sử Việt Nam).

3. Nâng cao niềm tự hào dân tộc
Cờ Việt sẽ nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc khi đất nước có một loại cờ riêng, sánh vai trí tuệ với các đất nước khác. Hơn nữa, loại cờ này còn nâng cao vị thế của đất nước, khi cờ Việt kết hợp các ưu điểm của hai loại cờ đang phổ biến nhất thế giới.

Rất mong được hợp tác với những người yêu cờ để phát triển loại cờ này!

Trân trọng cảm ơn!