Tiết kiệm và bủn xỉn

Tiết kiệm và bủn xỉn là hai từ mô tả hai lối sống khác nhau, nhưng đôi khi bị hiểu nhầm làm một. Về ngữ nghĩa ngôn từ, thì tiết kiệm trái nghĩa với lãng phí, còn bủn xỉn trái nghĩa với hào phóng. Đây là hai lối sống rất khác nhau, người chưa đạt tới chiều sâu của nhận thức, thì chưa phân biệt được chúng.

Tính bủn xỉn, hay hà tiện thì tôi sẽ không bàn trong bài viết này. Nhưng nói ngắn gọn thì đây là một tính xấu. Những người có tính này là những người tham lam và thiển cận. Không muốn (dám) tiêu những khoản cần thiết thì sẽ không thể có kết quả thu về tích cực, không thể phát triển được. Cuộc sống luôn sôi động và sòng phẳng, tài sản của những anh chàng bo bo sẽ chỉ giảm xuống.

Tiết kiệm là không lãng phí, đó là sự hợp lý, khoa học… Tiết kiệm lương thực là tôn trọng người làm ra nó, và cảm thông với những người còn phải chịu thiếu đói hàng ngày. Tiết kiệm là khoa học, nên những người sống tiết kiệm là những người hiểu biết và có lòng trắc ẩn. Những nhân cách vĩ đại lại thường sống giản dị và tiết kiệm. Những kẻ tầm thường thì lại hay trịch thượng, khoe khoang và lãng phí.

***

Tiết kiệm là khoa học nên phải có tri thức mới tiết kiệm cho đúng. Ví như vừa rồi trên mạng có xuất hiện lời kêu gọi: đến ngã tư đường, gặp đèn đỏ thì tắt máy xe để giảm lượng khí thải ra môi trường. Nhưng nếu dưới 30 giây mà tắt máy xe, khi khởi động lại sẽ hại ắc quy. Mà rác thải ắc quy hại môi trường hơn khí thải rất nhiều.

Có nhiều gia đình lựa chọn lối sống “tiết kiệm” bằng cách ăn uống tằn tiện, dành dụm tiền để mua sắm những đồ gia dụng đắt tiền trong nhà, chỉ để giải quyết khâu “oai”. Như thế là chết rồi! Ăn uống thiếu chất sẽ làm giảm sức khỏe ở cả về thể chất lẫn tinh thần. Cơ thể yếu thì hệ miễn dịch yếu và hệ thần kinh yếu, vừa dễ gây bệnh tật, vừa kém trí tuệ.

Bộ não chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể, nhưng cần dùng đến 20% năng lượng đầu vào, cho nên người lao động chân tay hay trí não đều phải ăn uống đủ chất cả. Ăn uống đủ chất, vận động thể chất và vệ sinh cá nhân là ba điều hàng ngày quan trọng nhất của mỗi người. Đảm bảo được ba điều thì cơ thể mới khỏe mạnh, tâm trí mới lành mạnh.

Người có lối sống tiết kiệm trong, xã hội phù phiếm và xa hoa như nước ta hiện nay, rất dễ bị hiểu nhầm sang thành bủn xỉn. Nhưng khi nhận thức họ đã đạt đến độ hiểu rằng “mình phải sống tiết kiệm”, thì chuyện dư luận, chuyện người khác nhìn mình thế nào, đối với họ đã không còn quá quan trọng. Người ta sẽ không thay đổi lối sống ấy.