Trí tuệ nhân tạo đấu cờ

Rồi sẽ đến thời các siêu phần mềm và siêu máy tính đấu cờ với nhau tạo ra những ván cờ mãn nhãn. Loài người lúc đó sẽ được ngồi xem và liên tục được bình luận trước những nước cờ thiên tài. Việc này dẫn đến một hệ quả tất yếu là, chúng ta cần liên tục sáng tạo ra loại cờ khó hiện nay mới đủ khó để các siêu phần mềm và siêu máy tính đấu với nhau.

Bốn yếu tố quyết định phong độ
Trước giờ chơi cờ vẫn có hai mặt khó là: 1. Tính toán triệt để cho một hình cờ đặc biệt là các hình cờ phức tạp. 2. Bền bỉ tính toán tất cả mọi hình cho đến hết ván cờ. Theo người viết, có bốn yếu tố ảnh hưởng đến phong độ cờ của một kỳ thủ trong một thời điểm là: 1. Sức khỏe, 2. Năng lực tính toán, 3. Kinh nghiệm và 4. Tâm lý người chơi.

Máy chơi thì loại bỏ được yếu tố tâm lý. Ba yếu tố còn lại đương nhiên là vẫn còn và rất quan trọng. Sức khỏe là chất lượng và độ bền của  phần cứng máy tính và khả năng xử lý sự cố của phần mềm. Năng lực tính toán là cấu hình phần cứng của máy tính và sự thông minh của phần mềm. Kinh nghiệm là thâm niên chơi hay khả năng tự học của phần mềm.

Máy tính đã chơi cờ cực siêu
Cờ vua hiện nay, việc tìm ra nước đi cao điểm nhất của mỗi hình cờ tuy tương đối khó (tùy hình) với con người nhưng lại rất đơn giản đối với phần mềm. Sự bền bỉ để liên tục tính toán cho các hình cờ đến hết ván là tương đối khó đối với con người, nhưng rất dễ dàng đối với phần mềm. Vậy nên nâng cao độ khó của cờ lên một cấp là điều rất khả thi.

Nếu xem các giải đấu cờ đỉnh cao, cả cờ vua và cờ tướng, ta sẽ thấy sau khi một kỳ thủ đi quân chỉ vài giây là máy tính có thể tính được sự ưu lép của hai bên. Tất nhiên, tính toán này dựa trên nguyên tắc hai bên đều sẽ đi nước cao điểm nhất được tính toán cho đến cuối trận. Số biến khổng lồ đó phần mềm chơi cờ chỉ cần tính trong vài giây.

Bên đi trước có ưu thế
Góc độ khác, vấn đề phần mềm này thắng phần mềm khác nguyên nhân không phải là do cờ còn khó đối với máy tính mà là do bản chất của trò chơi cờ. Cờ được sáng tạo ra là để đấu trí, di chuyển quân theo luật để phân định thắng thua nhằm mục đích tìm ra người chơi xuất sắc hơn. Tuy nhiên, cờ hiện nay chưa đủ khó để giữ được sự công bằng.

Theo đó, ban đầu khi bày trận hai bên (hòa) bằng nhau về số quân và giống nhau về vị trí. Tuy nhiên, ở cả cờ vua và cờ tướng, bên di chuyển trước lại chiếm ưu thế. Vì sao? Vì cờ chưa đủ khó nên máy tính đã tính toán sâu đến tận việc khi bên đi trước xuất một quân nhất định, thì có thể đi một loạt những nước mạnh nhất để giành chiến thắng cuối cùng.

Cờ chưa mô phỏng hoàn toàn được chiến tranh
Ván cờ hòa thực ra là phụ phẩm không mong muốn của trò chơi cờ, bởi cờ không thể mô phỏng hoàn toàn được chiến tranh. Ví dụ ở cờ vua một bên còn vua và tượng, bên kia còn vua và mã. Trường hợp tàn này hai bên không thể chiếu hết được nhau. Tuy nhiên, trên chiến trường nếu bắt hai bên phải đánh đến cùng thì sẽ phân định được thắng thua.

Đây chính là lý do người viết đề xuất đưa ra một loại cờ mới khó hơn để đảm bảo được sự công bằng. Tức bên đi trước không còn chiếm ưu thế. Thời gian đầu chưa phần mềm nào biết chơi, càng chưa phần mềm nào có kinh nghiệm khi đã “tự chơi với mình” hàng triệu ván, chúng ta sẽ trở về với tiêu chí nguyên thủy của cờ là đấu năng lực tính toán thuần túy.

Thay lời kết
Tất nhiên, sau đó một thời gian nhất định, mà tôi tin rằng cũng rất ngắn thôi, các phần mềm chơi cờ sẽ biết chơi loại cờ mới và có trình độ chơi khủng hơn con người rất nhiều. Do vậy mà chúng ta không chỉ phải sáng tạo ra cờ mới, mà phải liên tục sáng tạo ra các loại cờ mới, loại sau khó khăn và thách thức hơn loại trước để trí tuệ nhân tạo đấu với nhau.