Những tâm thức bóp nghẹt việc sáng tạo

Với những người không thích chơi cờ, việc nói với họ về cờ là điều vô giá trị. Nói với họ về việc sáng tạo cờ thì thậm chí còn tệ hơn, đó là điều ngớ ngẩn. Người ta không hiểu về cờ nên tất nhiên sẽ không nhìn thấy được những hiệu quả từ điều đó. Đây là điều hoàn toàn bình thường.

Dẫn nhập
Còn với những người thích chơi cờ, đa số họ chỉ được tiếp cận một loại cờ trong môi trường sống của mình. Hữu duyên mà gặp được loại cờ nào thì chơi loại cờ đó. Chơi nhiều thì biết được “cái hay cái đẹp”, những biến hóa khôn lường, biến hình uyển chuyển và những ván cờ đẹp mắt.

Không có nhiều người được tiếp cận và chơi hai loại cờ vua và cờ tướng đồng thời từ nhỏ. Trừ những thành viên của các câu lạc bộ có chủ nhiệm chơi giỏi cả hai loại cờ này. Thậm chí là cả các loại cờ khác, bất cứ loại cờ nào có trên đời. Thực ra khi hiểu cờ thì thấy mọi thứ rất đơn giản.

Người chơi cờ, dạy cờ và bình luận cờ chưa chắc đã hiểu cờ. Càng không hiểu những loại cờ mình không chơi. Đó là điểm hạn chế của họ so với người nghiên cứu và sáng tạo cờ. Với người nghiên cứu và sáng tạo cờ, tôi xin chia sẻ một phương châm là” “Sự sáng tạo là không giới hạn và đừng để bất cứ điều gì gò bó mình.”

Với cờ tướng
Người muốn cải tạo cờ tướng không nhận ra là cờ tướng không có quân tấn công chéo, cứ nghĩ rắng quân pháo phải đi trên những bàn cờ cho quân di chuyển trên vạch mép ô. Kỳ thực, quân pháo có thể đi trên những bàn cờ cho quân đi trong lòng ô một cách rất bình thường. Với cờ Lạc Việt tôi đã chứng minh điều đó.

Thực ra, đa số người chơi cờ tướng mặc nhiên đồng tình với luật chơi hiện tại, không có bất cứ thắc mắc gì về điều đó. Thậm chí nhiều người còn coi đó là chân lý, là kim chỉ nam tôn nghiêm nhất định phải tuân theo. Còn với những người sáng tạo cờ chúng tôi, đó là những điều rất bình thường. Chúng tôi tìm cách thay đổi chúng hàng ngày.

Người chơi cờ tướng chấp nhận việc tướng và sĩ không được ra khỏi cung, sự hạn chế sức mạnh của quân tượng, luật cản mã và luật lộ mặt tướng. Không bao giờ họ thử nghĩ xem liệu có nên thay đổi để cờ tướng hay hơn không, biến hóa hơn không và gần gũi với thực tế cuộc sống hơn không. Đó là những tâm thức bóp chết việc sáng tạo.

Với cờ vua
Người muốn cải tạo cờ vua dễ bị hạn chế sự sáng tạo bởi việc hai quân tượng (đi chéo dài) không được trùng chân nhau (đi trong các ô cùng màu). Cờ vua đối xứng trục, nên các loại quân cần phải có hai quân và đối xứng khi đứng ngoài hai quân vua và hậu. Với cờ Sao, tôi đã cho thấy nguyên tắc đối xứng trục dễ dàng bị phá bỏ.

Rất nhiều người muốn đẩy hàng tốt cờ vua lên trước một hàng, để cách xa hàng của các quân chủ lực. Nhưng nếu cố thực hiện việc đó ở bàn cờ hiện tại (8×8=64 ô) thì hàng tốt của hai bên sẽ quá gần nhau. Điều này là bất hợp lý. Nghĩa là, nếu không mở rộng bàn cờ thì mong muốn đấy hàng tốt lên là bất khả thi.

Bàn cờ vua chỉ có 8×8 =64 ô cờ, khá nhỏ so với bàn cờ tướng có đến 9×10 = 90 giao điểm (vị trí đặt và đi quân) và bàn cờ shogi có 9×9 =81 ô cờ. Người sáng tạo cờ vua còn bị mắc kẹt trong tâm thức “muốn bàn cờ hình vuông”. Giờ nếu mở rộng bàn cờ thì cần phải tăng thêm 1 hoặc 2 loại quân để bố trí theo phương ngang bàn cờ.

Vậy muốn đẩy hàng tốt lên trước một hàng thì bắt buộc phải mở rộng bàn cờ. Mở rộng bàn thì theo phương ngang phải tăng thêm quân chủ lực. Thế thì quân tăng thêm đó là quân gì, nước đi của chúng như thế nào? Một loại quân lại cần có hai quân để đối xứng với nhau trên bàn cờ qua trục nằm giữa vua và hậu.

Thay lời kết
Với việc phá bỏ nguyên tắc đối xứng, cờ Sao đã giải quyết được các vấn đề: 1. Đảm bảo hai quân đi chéo dài di chuyển trên các ô khác màu, bao quát được bàn cờ để tấn công và phòng thủ. 2. Bổ sung được quân phòng thủ chuyên biệt, để che chắn an toàn cho vua, nên bỏ được luật nhập thành kỳ lạ. 3. Đẩy được hàng tốt lên phía trước một hàng trên bàn cờ, do mở rộng bàn cờ từ 64 ô lên =100 ô.