Những kẻ ngoài khuôn khổ

Xem phim Star Wars, nếu để ý chúng ta sẽ thấy trong phim có những đoạn mà nhân vật chính đến những hành tinh “vô chính phủ”. Đó là những hành tinh ngoài rìa của thiên hà, không do “Đế chế” cũng chẳng phải do “Cộng hòa” quản lý. Nơi đó thường là sòng bạc, chợ đen, quán rượu… Những người vào đó tôn trọng luật chơi và chấp nhận rủi ro.

Loạt phim “Cướp biển vùng Caribbean” cũng vậy, theo sự hư cấu của họ thì trái đất cũng có những nơi “vô chính phủ” như thế. Đó là những nơi mà tầm quản lý của các chính phủ chưa vươn tới được. Ở đó là các quán rượu, sòng bạc và nhà thổ. Tâm điểm của những nơi như thế ở trong phim là hải cảng Tortuga, một nơi không do bên nào quản lý.

Tuy là “vô chính phủ” nhưng ở những nơi đó họ cũng có luật lệ của riêng họ. Như ở Việt Nam hiện nay vẫn gọi “luật rừng” của xã hội đen. Các vũ trường ngày nay – nơi người vào sử dụng đồ uống có cồn dễ mất kiểm soát – người ta có lực lượng bảo vệ ở ngoài cửa cấm mang vũ khí vào. Ngày xưa, như các quán rượu thời cao bồi Mỹ luật chung là: anh không động đến tôi thì tôi không động đến anh.

***

Phim “Cướp biển vùng Caribbean” còn hư cấu một cách bài bản hơn, có cả luật của cướp biển, nó như một dạng công lý hay lẽ phải nào đó phải tuân theo nếu muốn tồn tại ở thế giới cướp biển. Những quy định đó, tất nhiên không phải là các nguyên tắc về đạo đức, vì quan niệm của đạo đức của cướp biển và của người thường là khác nhau. Xem phim, tôi không biết Jack Sparrow là người tốt hay kẻ xấu.

Rất nhiều người phương tây rất thích kiểu tự do phóng khoáng như vậy. Bằng chứng là rất nhiều phim có một điểm kiểu “vô chính phủ” như thế. Phim Trung Quốc ngày nay cũng đang học theo kiểu đó. Ở phương Tây bây giờ, ngay cả trong những môi trường hàn lâm và tôn nghiêm như âm nhạc và chính trị, người ta cũng thích sự tự do, phóng khoáng. Đã từng có rất nhiều chuyện hài hước và dí dỏm ở trong các môi trường này.

Chiều nay, một gia đình hàng xóm nhà tôi bỗng vẳng sang tiếng nhạc của một ban nhạc đã cũ – MLTR – của thế hệ 7x và 8x. Trong các bài hát của ban nhạc này, đôi khi lại có những đoạn họ hát lạc điệu so với giai điệu chính của bài. Chúng được làm khá hay, tôi khá thích những đoạn đó. Bởi có lẽ tôi người “ngoài khuôn khổ”, tức ngoài “khuôn” của cái “khổ” hay ngoài “khuôn” thì rất “khổ”. Có lẽ hai cụm từ này cùng mô tả một tình trạng mà thôi.